Due to fighting earlier in the day, the British didn’t arrive at Valkenswaard until half past seven in the evening of September 17 1944. It was decided to spend the night there. Valkenswaard had suffered heavy shelling and there were many deaths. Nevertheless, the liberators were greeted with great enthusiasm.It has never become clear why the advance did not continue on to Eindhoven. Perhaps it was thought the troops deserved a rest after the battle earlier in the day. Or it was considered too risky to continue to advance in the dark. Perhaps the organisation of the British army was not as flexible as that of the German Wehrmacht. The Germans were capable of forming new combat units from various disintegrated armies. These were capable of carrying out lightning quick attacks against the advancing Allies. Later, it transpired that the delay in Valkenswaard had a major negative impact on the course of Operation Market Garden.

img-20220512-wa0003.jpg

A fatal delay

Durch die Gefechte, die an diesem Tag stattgefunden hatten, erreichten die Briten am 17. September 1944 Valkenswaard erst um halb acht Uhr abends. Man beschloss, dort die Nacht zu verbringen. Valkenswaard hatte unter dem Beschuss sehr gelitten und es hatte viele Tote gegeben. Doch die Valkenswaarder begrüßten ihre Befreier mit großer Begeisterung.Warum man nicht weiter nach Eindhoven vorrückte, ist bis heute ein Rätsel. Vielleicht meinte man, dass die Truppen nach der Schlacht an diesem Tag Ruhe verdient hatten. Oder man fand es zu riskant, im Dunkeln weiter vorzurücken. Vielleicht war auch die Organisation der britischen Armee nicht so flexibel wie die der deutschen Wehrmacht. Die Deutschen waren offensichtlich in der Lage, aus verschiedenen zerschlagenen Truppeneinheiten schnell neue Kampfeinheiten zusammenzustellen, die gegen die vorrückenden Alliierten sehr wirkungsvolle Blitzaktionen durchführten. Später sollte sich herausstellen, dass dieser Aufenthalt in Valkenswaard schwerwiegende Folgen für den Verlauf der Operation Market Garden haben würde. &nbsp; Door de gevechten eerder op de dag bereikten de Britten Valkenswaard pas om half acht ’s avonds op de 17e september 1944. Daar werd besloten om de nacht door te brengen. Valkenswaard had heftig onder de beschietingen geleden en er waren vele doden gevallen. Toch werden de bevrijders met groot enthousiasme binnen gehaald.Waarom men niet verder optrok naar Eindhoven is nooit duidelijk geworden. Misschien vond men dat de troepen rust verdienden na de slag eerder op de dag. Of men vond het te riskant om in het donker verder op te rukken. Wellicht was de organisatie van het Britse leger niet zo flexibel als die van de Duitse Wehrmacht. De Duitsers bleken in staat om van verschillende uiteengevallen legereenheden snel nieuwe gevechtseenheden te vormen. Deze konden bliksemsnelle acties uitvoeren tegen de oprukkende geallieerden. Later bleek dat dit oponthoud in Valkenswaard grote negatieve gevolgen had voor het verloop van Operatie Market Garden.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 Ein fataler Aufenthalt Een fataal oponthoud

The advance of the British 30th Corps to secure the bridges captured by U.S. Airborne forces, met with fierce German resistance. The 30th Corps, commanded by Lieutenant-General Brian Horrocks, launched its attack on the morning of 17 September from a small bridgehead across the Maas-Schelde Canal, just inside of Belgium. Initially all went well. The first objective was to relieve the airborne forces near Eindhoven on the evening of day one. The Airborne forces in Arnhem, which were the furthest away, were supposed to be relieved within four days at the latest. This ambitious time schedule could not be carried out. The village of St. Oedenrode was the scene of ferocious counterattacks by German forces in their efforts to cut the Allied corridor north to Nijmegen and Arnhem. For days the bridge over the river Dommel was the focus of these counterattacks.Between 24 and 26 September 1944 a bloody battle raged in the low hills around Koevering and Eerde, two hamlets near St. Oedenrode. The German Jungwirth Battalion succeeded in cutting off the road here and managed to halt the Allied advance for almost 40 hours. As a result, vital supplies and reinforcements remained stuck in the Brabant area. The road was finally recaptured and cleared on 26 September. On that same day, the British decided to evacuate their troops from Oosterbeek near Arnhem. The bold plan to push on to northern Germany via the Dutch river bridges could not be carried out. Operation Market Garden had failed.

Hell's Highway

Der Vormarsch des 30. britischen Korps, das die von amerikanischen Luftlandeeinheiten besetzten Brücken sichern sollte, traf auf den erbitterten Widerstand der Deutschen. Das von General Brian Horrocks befehligte 30. Korps begann seinen Angriff am Morgen des 17. September 1944 von einem kleinen Brückenkopf gegenüber dem Maas-Schelde-Kanal aus, gerade noch auf belgischem Territorium. Anfangs ging alles gut. Erstes Ziel war es, noch am Abend des ersten Tages die Luftlandeeinheiten nahe Eindhoven zu entlasten. Nach spätestens vier Tagen wollte man zu den am weitesten entfernten Luftlandeeinheiten in Arnheim vorgestoßen sein. Dieser ehrgeizige Zeitplan ließ sich nicht realisieren. Der Ort St. Oedenrode war Schauplatz erbitterter Gegenangriffe der deutschen Truppen, die versuchten, den Korridor der Alliierten in Richtung Norden, nach Nimwegen und Arnheim, zu unterbrechen. Vier Tage lang konzentrierten sich diese Gegenangriffe auf die Brücke über die Dommel.&nbsp;Vom 24. bis 26. September 1944 tobte eine blutige Schlacht in den Hügeln um die beiden Vorwerke Koevering und Eerde nahe St. Oedenrode. Hier gelang es dem deutschen Bataillon Jungwirth, die Straße abzuriegeln und den Vormarsch der Alliierten fast 40 Stunden lang aufzuhalten. Infolgedessen steckten dringend benötigter Nachschub und Verstärkungen im Brabant fest. Am 26. September wurde die Straße endgültig zurückerobert, und noch am selben Tag beschlossen die Briten, ihre Truppen aus Oosterbeek bei Arnheim abzuziehen. Der kühne Plan, über die holländischen Flussbrücken nach Norddeutschland vorzurücken, konnte nicht umgesetzt werden. Operation Market Garden war gescheitert.&nbsp; De opmars van het Britse 30e Legerkorps om de bruggen te zekeren die waren veroverd door de luchtlandingstroepen, stuitte op hevig Duits verzet.Het 30e Legerkorps onder leiding van luitenant-generaal Brian Horrocks, begon zijn aanval in de morgen van 17 september vanuit een klein bruggenhoofd aan het Maas-Schelde kanaal in België. In het begin liep de opmars voorspoedig. Het eerste doel was om de luchtlandingstroepen bij Eindhoven te ontzetten, wat lukte op de eerste avond. Het ontzetten van de luchtlandingstroepen bij Arnhem zou op zijn laatst vier dagen later moeten plaatsvinden.Bij het dorp St. Oedenrode stuitten de geallieerden op felle Duitse tegenaanvallen, in een poging om de doorgang naar het noorden in de richting van Nijmegen en Arnhem te doorsnijden. Dagenlang lag de brug over de Dommel onder vuur.Van 24 tot 26 september 1944 vond er een bloedige veldslag plaats&nbsp;in de heuvels rond Koevering en Eerde, twee gehuchten bij St. Oedenrode. Het Duitse Jungwirth bataljon slaagde er hier in de geallieerde opmars bijna 40 uur tot staan te brengen. Het resultaat was dat belangrijke versterkingen in Brabant bleven steken. De weg werd uiteindelijk op 26 september heroverd. Op die zelfde dag besloten de Britten hun troepen uit Oosterbeek bij Arnhem te evacueren. Het gewaagde plan om Noord-Duitsland te veroveren via de Nederlandse rivierbruggen ging niet door. Operatie Market Garden was mislukt.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 Hell's Highway Hell's Highway - Sint-Oedenrode

Because the British advance route was still under German fire and the column was being continuously brought to a halt, the Allies looked for alternative routes for their tanks and other equipment. The bridge over the River Dommel in Veldhoven was perhaps a possibility. It was reconnoitred by a unit of armoured vehicles, commanded by Lieutenant Palmer. As a result, on September 18 1944 at half past nine in the morning, they were the first liberators of Veldhoven. This reconnaissance unit drove west in a wide circle around Eindhoven and made contact with the U.S. 101st Airborne Division in the northern part of Eindhoven at a quarter past twelve. Later in the day, it turned out the bridge was too weak for the heavy British tanks.

A tank too many

Da die Vormarschroute der Briten stets unter deutschem Beschuss lag und die Kolonne immer wieder zum Stillstand gebracht wurde, suchten die Alliierten nach alternativen Routen für ihre Panzer und anderes Material. Die Brücke über die Dommel bei Veldhoven war vielleicht eine Möglichkeit. Eine Einheit mit gepanzerten Aufklärungsfahrzeugen unter dem Kommando von Lieutenant Palmer hatte sie entdeckt. Dadurch waren die Männer dieser Aufklärungseinheit am 18. September 1944 um halb zehn Uhr morgens die ersten Befreier von Veldhoven. Man fuhr westlich in einem großen Bogen an Eindhoven vorbei und nahm um Viertel nach zwölf mit der 101. US-Luftlandedivision im nördlichen Teil Eindhovens Kontakt auf. Wie sich später an dem Tag herausstellte, war die Brücke doch zu schwach für die britischen Panzer. De brug over de Dommel bij Veldhoven was misschien een mogelijkheid. Hij werd verkend door een eenheid met gepantserde verkenningswagens onder commando van luitenant Palmer. Daarmee waren zij om half tien ’s ochtends op de 18e september 1944 de eerste bevrijders van Veldhoven.&nbsp;Deze verkenningseenheid reed westelijk in een grote boog om Eindhoven en maakte om kwart over twaalf contact met de Amerikaanse 101e Luchtlandingsdivisie in het noordelijke deel van Eindhoven. De brug bleek later op de dag toch te zwak voor de zware Britse tanks.

 Ein Panzer zu viel Een tank teveel

On the night of 9 to 10 August 1943 at 10:52, some 457 aircraft took off from Gransden Lodge airport in England bound for Germany to bomb the city of Mannheim. Among these aircraft was Halifax HR 872 LQ-K belonging to 405 Squadron RCAF, with pilot Kenneth Gray and 6 other airmen on board: Douglas Black, Allan Middleton, James Evans, Henry King, Charles Pickering and James Hanna.In the skies over Saint-Hubert, the Halifax was targeted by a Messerschmitt BF 110 piloted by German army second lieutenant Norbert Pietrek. The latter concentrated his firepower between the two engines on the right wing of the aircraft, where the fuel tanks were located.During this duel, the wing of the Halifax caught fire and separated from the aircraft. Now out of control, the bomber began its fatal descent and came down weighed down with tonnes of bombs.The inhabitants, alerted by the explosion, discovered a very sad sight: debris from the aircraft on the ground, clothes and shreds of flesh hanging in the trees. None of the 7 crew members survived.A few days after the Halifax went down, on 12 August 1943, the inhabitants of Awenne placed a cast-iron cross recovered from the village cemetery at the site of the crash.&nbsp;In 2012, the municipality of Saint-Hubert and the staff of the Domaine Provincial de Mirwart set up the memorial. The inauguration took place in the presence of 32 members of the families of the 7 airmen (one Scotsman and six Canadians), who travelled to the Florennes cemetery to pay their respects at the graves.&nbsp;

Dessin représentant le Halifax HR872 LQ-K

Tombe du cimetière de Florennes où repose Kenneth Gray, pilote du Halifax 

Croix en fonte déposée le 12 août 1943 par les habitants à l’endroit du crash du Halifax. Photo prise avant les aménagements.  

Espace aménagé de la croix en fonte en mémoire aux 7 membres de l’équipage.

Site commémorant la chute du Halifax HR 872 LQ-K

The fall of the Halifax HR 872 LQ-K

On the night of 9 to 10 August 1943 at 10:52, some 457 aircraft took off from Gransden Lodge airport in England bound for Germany to bomb the city of Mannheim. Among these aircraft was Halifax HR 872 LQ-K belonging to 405 Squadron RCAF, with pilot Kenneth Gray and 6 other airmen on board: Douglas Black, Allan Middleton, James Evans, Henry King, Charles Pickering and James Hanna.In the skies over Saint-Hubert, the Halifax was targeted by a Messerschmitt BF 110 piloted by German army second lieutenant Norbert Pietrek. The latter concentrated his firepower between the two engines on the right wing of the aircraft, where the fuel tanks were located.During this duel, the wing of the Halifax caught fire and separated from the aircraft. Now out of control, the bomber began its fatal descent and came down weighed down with tonnes of bombs.The inhabitants, alerted by the explosion, discovered a very sad sight: debris from the aircraft on the ground, clothes and shreds of flesh hanging in the trees. None of the 7 crew members survived.A few days after the Halifax went down, on 12 August 1943, the inhabitants of Awenne placed a cast-iron cross recovered from the village cemetery at the site of the crash.&nbsp;In 2012, the municipality of Saint-Hubert and the staff of the Domaine Provincial de Mirwart set up the memorial. The inauguration took place in the presence of 32 members of the families of the 7 airmen (one Scotsman and six Canadians), who travelled to the Florennes cemetery to pay their respects at the graves.&nbsp; La nuit du 9 au 10 août 1943 à 22 :52, quelque 457 avions décollèrent de l’aéroport anglais de Gransden Lodge en direction de l’Allemagne pour bombarder la ville de Mannheim.Parmi ces appareils se trouvait le Halifax HR 872 LQ-K appartenant au 405e Squadron de la Royal Canadian Air Force avec à son bord, le pilote Kenneth Gray ainsi que 6 autres aviateurs&nbsp;: Douglas Black, Allan Middleton, James Evans, Henry King, Charles Pickering et James Hanna.Dans le ciel de Saint-Hubert, le Halifax fut pris pour cible par un Messerschmitt BF 110 piloté par le sous-lieutenant de l’armée allemande&nbsp;: Norbert PIETREK. Ce dernier concentra sa force de feu entre les deux moteurs de l’aile droite de l’appareil où étaient situés les réservoirs. Durant ce duel, l’aile du Halifax s’enflamma et se détacha de l’avion. Devenu incontrôlable, le bombardier entama se descente fatale pour s’abattre lesté de ses tonnes de bombes.Les habitants alertés par l’explosion découvrirent un bien triste spectacle&nbsp;: débris de l’appareil au sol, vêtements et &nbsp;lambeaux de chair suspendus dans les arbres. Aucun des 7 membres de l’équipage n’avait survécu.Quelques jours après la chute du Halifax, le 12 août 1943, des habitants d’Awenne déposèrent à l’endroit du crash une croix en fonte récupérée dans le cimetière du village. En 2012, la commune de Saint-Hubert ainsi que le personnel du Domaine provincial de Mirwart ont aménagé l’espace. L’inauguration se déroula en présence de 32 membres des familles des 7 aviateurs (un Ecossais et six Canadiens) qui rallièrent le cimetière de Florennes pour s’incliner sur leurs tombes.&nbsp;

 The fall of the Halifax HR 872 LQ-K Site de la chute du Halifax HR 872 LQ-K dans le bois du Ry de Bellerose

Firefight On 3 October 1944, Polish troops from the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek approached Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. In the vanguard, tanks were fighting a duel with a German tracked vehicle, likely a Marder I of Panzerjäger-Abteilung 1719. The battle took place near the railway line south of Baarle Nassau, and the story of this dramatic encounter has been told by Lieutenant Marian Ojrzanowski, who was in charge of a platoon equipped with three M10 Achilles Tank Destroyers (a type of tank with open-topped turrets). The group advanced through densely wooded terrain towards Eikelenbosch, in the wake of the Polish 9th Infantry Battalion. Gradually the tanks were confronted with more and more German infantry armed with anti-tank weapons, and a Cromwell tank was lost before the group was able to eliminate the threat. The wooded terrain in combination with the fierce German resistance slowed down the advance, however, after Polish artillery opened fire in support, the German resistance gradually diminished. At 16:45 the column was approaching the main road to Baarle-Nassau: the drama was about to begin.A head-on collision Ojrzanowski ordered his M-10s to stop briefly to do reconnaissance of the terrain ahead of him, and just as he was about to turn back, shivers ran down his spine. In front of him was a German tracked vehicle in front of a red brick house (Blockhouse 25 or 26). The German gun was deadly, so Ojrzanowski had to act quickly. As he ran back to his own M-10 he shouted a warning to his crew. He jumped into the vehicle, ordering his driver to stand to the left of the house and his radio operator to warn the Cromwell tanks following them. But it was already too late: the first Cromwell was hit twice in the turret, the second fired smoke grenades, retreating and reaching safety. In the meantime, Ojrzanowski's M-10 turned the corner and the lieutenant shouted at the driver to stop immediately. However, it was in vain as at that very moment the microphone did not work! The M-10 rammed the Marder head-on. The impact was unbelievable, and the two crews were stunned for a moment. But then they started firing at each other from close up. The German gunner, probably still shocked by the crash, unbelievably missed three times. Ojrzanowski shouted 'fire' twice in rapid succession and the German tracked vehicle was hit and bursts into flames.Liberation While this drama is unfolding, three Polish infantry battalions had entered Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. The liberation was reported at 19:45, but the battle continued into the night and the liberation was not fact until the next day. The German wreckage remained there long after the liberation, a sight for the local population, whilst Ojrzanowski's unit had long since moved on to West Brabant.

After the liberation of Baarle-Nassau, a Polish soldier dresses as a railwayman. 

A restored M-10 in Poland.

A Marder 1 of the 79 infantry division. 

A destroyed Marder 1 of the 79 Infantry Division at Baarle-Nassau. 

Two steel giants collide in battle

Firefight On 3 October 1944, Polish troops from the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek approached Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. In the vanguard, tanks were fighting a duel with a German tracked vehicle, likely a Marder I of Panzerjäger-Abteilung 1719. The battle took place near the railway line south of Baarle Nassau, and the story of this dramatic encounter has been told by Lieutenant Marian Ojrzanowski, who was in charge of a platoon equipped with three M10 Achilles Tank Destroyers (a type of tank with open-topped turrets). The group advanced through densely wooded terrain towards Eikelenbosch, in the wake of the Polish 9th Infantry Battalion. Gradually the tanks were confronted with more and more German infantry armed with anti-tank weapons, and a Cromwell tank was lost before the group was able to eliminate the threat. The wooded terrain in combination with the fierce German resistance slowed down the advance, however, after Polish artillery opened fire in support, the German resistance gradually diminished. At 16:45 the column was approaching the main road to Baarle-Nassau: the drama was about to begin.A head-on collision Ojrzanowski ordered his M-10s to stop briefly to do reconnaissance of the terrain ahead of him, and just as he was about to turn back, shivers ran down his spine. In front of him was a German tracked vehicle in front of a red brick house (Blockhouse 25 or 26). The German gun was deadly, so Ojrzanowski had to act quickly. As he ran back to his own M-10 he shouted a warning to his crew. He jumped into the vehicle, ordering his driver to stand to the left of the house and his radio operator to warn the Cromwell tanks following them. But it was already too late: the first Cromwell was hit twice in the turret, the second fired smoke grenades, retreating and reaching safety. In the meantime, Ojrzanowski's M-10 turned the corner and the lieutenant shouted at the driver to stop immediately. However, it was in vain as at that very moment the microphone did not work! The M-10 rammed the Marder head-on. The impact was unbelievable, and the two crews were stunned for a moment. But then they started firing at each other from close up. The German gunner, probably still shocked by the crash, unbelievably missed three times. Ojrzanowski shouted 'fire' twice in rapid succession and the German tracked vehicle was hit and bursts into flames.Liberation While this drama is unfolding, three Polish infantry battalions had entered Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. The liberation was reported at 19:45, but the battle continued into the night and the liberation was not fact until the next day. The German wreckage remained there long after the liberation, a sight for the local population, whilst Ojrzanowski's unit had long since moved on to West Brabant. Feuergefecht Am 3. Oktober 1944 näherten sich die polnischen Truppen der 1. polnischen Panzerdivision von Generalmajor Stanisław Maczek Baarle-Nassau und Baarle-Hertog in der niederländischen Region Brabant. In der Vorhut befanden sich Panzer, die sich ein Duell mit einem deutschen Kettenfahrzeug, wahrscheinlich einem Marder I der Panzerjäger-Abteilung 1719, liefern. Das Gefecht fand in der Nähe der Eisenbahnlinie südlich von Baarle-Nassau statt. Die Geschichte dieser dramatischen Begegnung wurde von Leutnant Marian Ojrzanowski erzählt, der einen Zug mit drei M-10 Achilles Panzerjägern (ein Panzertyp mit offener Turmspitze) anführte. Die Gruppe bewegte sich im Gefolge des 9. Infanteriebataillons durch dicht bewaldetes Gelände in Richtung Eikelenbosch, im Gefolge des polnischen 9. Infanteriebataillons. Nach und nach waren die Panzer mit immer mehr deutschen Infanteriesoldaten konfrontiert, die mit Panzerabwehrwaffen bewaffnet sind. Ein Cromwell-Panzer ging verloren, bevor die Bedrohung beseitigt worden war. Das bewaldete Gelände in Kombination mit dem heftigen deutschen Widerstand verlangsamte den Vormarsch. Nachdem die polnische Artillerie das Feuer zur Unterstützung eröffnet hatte, wurde der deutsche Widerstand allmählich schwächer. Um 16:45 Uhr näherte sich die Kolonne der Hauptstraße nach Baarle-Nassau. Das Drama nahm seinen Lauf.Ein Frontalzusammenstoß Leutnant Ojrzanowski befahl seinen M-10 Panzerjägern kurz anzuhalten, um das vor ihm liegende Terrain zu erkunden. Als er gerade umkehren wollte, lief ihm ein Schauer über den Rücken. Vor sich sah er ein deutsches Kettenfahrzeug vor einem roten Backsteinhaus (Blockhaus 25 oder 26). Das deutsche Geschütz ist tödlich, also musste Ojrzanowski schnell handeln. Als er zu seinem eigenen M-10 zurücklief, rief er seiner Mannschaft eine Warnung zu. Er sprang in das Fahrzeug und befahl seinem Fahrer, sich links neben das Haus zu stellen. Sein Funker musste die Cromwells warnen, die ihnen folgten. Doch es war bereits zu spät. Der erste Cromwell wird zweimal in den Turm getroffen, der zweite feuerte Rauchgranaten ab, zog sich zurück und brachte sich so in Sicherheit. In der Zwischenzeit war Ojrzanowskis M-10 um die Ecke gebogen. Der Leutnant schrie den Fahrer an, sofort anzuhalten. Vergeblich, denn genau in diesem Moment funktionierte das Mikrofon nicht! Der M-10 rammte den Marder frontal. Der Aufprall war stark und die beiden Besatzungen waren einen Moment lang fassungslos. Doch dann begannen sie, sich aus extrem kurzer Entfernung gegenseitig zu beschießen. Der deutsche Schütze, wahrscheinlich immer noch geschockt vom Aufprall, schoss dreimal daneben. Ojrzanowski schrie zweimal kurz hintereinander "Feuer", woraufhin das deutsche Kettenfahrzeug getroffen wurde und in Flammen aufging.Befreiung Während sich dieses Drama abspielte, rückten drei polnische Infanteriebataillone in Baarle-Nassau und Baarle-Hertog ein. Die Befreiung der Ortschaften wurde um 19:45 Uhr gemeldet, aber die Kämpfe dauerten bis in die Nacht hinein an, und die Befreiung wurde erst am nächsten Tag vollzogen. Die deutschen Wrackteile blieben noch lange nach der Befreiung dort liegen und waren ein Anblick für die Bevölkerung. Ojrzanowskis Einheit war da schon längst nach Westbrabant weitergezogen. Vuurgevecht Op 3 oktober 1944 naderen Poolse troepen van de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek Baarle-Nassau en Baarle-Hertog. In de voorhoede bevinden zich tanks die een duel uitvechten met een Duits rupsvoertuig, vermoedelijk een Marder I van Panzerjäger-Abteilung 1719. Het gevecht vindt plaats vlakbij de spoorlijn ten zuiden van Baarle Nassau. Het verhaal van deze dramatische ontmoeting wordt verteld door luitenant Marian Ojrzanowski, die de leiding heeft over een peloton dat is uitgerust met drie M10 Achilles Tank Destroyers (een soort tanks met koepels die open zijn van boven). De groep rukt op door dicht bebost terrein richting Eikelenbosch, in het kielzog van het 9e Infanteriebataljon. Geleidelijk aan krijgen de tanks te maken met steeds meer Duitse infanterie gewapend met antitankwapens en een Cromwell gaat verloren voordat de dreiging uitgeschakeld wordt. Het beboste terrein in combinatie met de felle Duitse tegenstand vertraagt de opmars. Nadat Pools geschut het vuur opent ter ondersteuning wordt het Duitse verzet geleidelijk minder. Het is intussen 16.45 uur geworden en de colonne naderde nu de hoofdweg naar Baarle-Nassau. Het drama gaat beginnen.Een frontale botsing Ojrzanowski geeft zijn M-10's opdracht even te stoppen om het terrein voor hem te verkennen. Net als hij weer terug wil keren, lopen de rillingen over zijn rug. Voor hem ziet hij een Duits rupsvoertuig voor een rood bakstenen huis (Blokhut 25 of 26). Het Duitse kanon is dodelijk, dus Ojrzanowski moet snel handelen. Terwijl hij terug rent naar zijn eigen M-10 schreeuwt hij een waarschuwing naar zijn bemanning. Hij springt in het voertuig en beveelt zijn chauffeur om links van het huis te gaan staan. Zijn radiotelegrafist moet intussen de Cromwells waarschuwen die hen volgen. Maar het is al te laat. De eerste Cromwell wordt twee keer in de koepel geraakt, de tweede vuurt rookgranaten af, trekt zich terug en brengt zich zo in veiligheid. Ondertussen is de M-10 van Ojrzanowski de hoek omgereden. De luitenant schreeuwt naar de chauffeur dat hij onmiddellijk moet stoppen. Het is tevergeefs, precies op dat moment werkt de microfoon niet! De M-10 ramt de Marder frontaal. De klap is ongelofelijk, en de twee bemanningen zijn even verdoofd. Maar dan begonnen ze op elkaar te vuren vanaf nul meter afstand. De Duitse schutter, waarschijnlijk nog -letterlijk- geschokt door de crash, mist ongelooflijk genoeg tot drie keer toe. Ojrzanowski schreeuwt razendsnel twee keer 'vuur' en het Duitse rupsvoertuig wordt geraakt en vliegt in brand.Bevrijding Terwijl dit drama zich afspeelt trekken drie Poolse infanteriebataljons Baarle-Nassau en Baarle-Hertog binnen. De bevrijding wordt om 19.45 uur doorgegeven, maar de strijd gaat ook in de nachtelijke uren door en pas de volgende dag is de bevrijding een feit. Het Duitse wrak is tot lang na de bevrijding blijven liggen, een bezienswaardigheid voor de lokale bevolking. De eenheid van Ojrzanowski is dan al lang weer verder getrokken West-Brabant in. Wymiana ognia 3 października 1944 r. polskie oddziały z 1 Dywizji Pancernej gen. dyw. Stanisława Maczka zbliżyły się do Baarle-Nassau i Baarle-Hertog. W awangardzie czołgi stoczyły pojedynek z niemieckim pojazdem gąsienicowym, prawdopodobnie Marderem I z Panzerjäger-Abteilung 1719. Bitwa miała miejsce w pobliżu linii kolejowej na południe od Baarle Nassau, a historię tego dramatycznego spotkania opowiedział porucznik Marian Ojrzanowski, który dowodził plutonem wyposażonym w trzy niszczyciele czołgów M10 Achilles (typ czołgu z otwartymi wieżyczkami). Grupa posuwała się przez gęsto zalesiony teren w kierunku Eikelenbosch, w ślad za polskim 9 Batalionem Piechoty. Stopniowo czołgi były konfrontowane z coraz większą liczbą niemieckiej piechoty uzbrojonej w broń przeciwpancerną, a czołg Cromwell został utracony, zanim grupa była w stanie wyeliminować zagrożenie. Zalesiony teren w połączeniu z zaciekłym niemieckim oporem spowolnił natarcie, jednak po otwarciu ognia przez polską artylerię, niemiecki opór stopniowo słabł. O 16:45 kolumna zbliżała się do głównej drogi do Baarle-Nassau: dramat miał się rozpocząć.Zderzenie czołowe Ojrzanowski rozkazał swoim M-10 zatrzymać się na chwilę, aby przeprowadzić rekonesans terenu przed sobą, a gdy już miał zawrócić, ciarki przeszły mu po kręgosłupie. Przed nim znajdował się niemiecki pojazd gąsienicowy przed domem z czerwonej cegły (Blockhouse 25 lub 26). Niemieckie działo było śmiertelnie niebezpieczne, więc Ojrzanowski musiał działać szybko. Biegnąc z powrotem do swojego M-10, krzyknął ostrzeżenie do swojej załogi. Wskoczył do pojazdu, nakazując kierowcy stanąć po lewej stronie domu, a radiooperatorowi ostrzec jadące za nimi czołgi Cromwell. Ale było już za późno: pierwszy Cromwell został dwukrotnie trafiony w wieżyczkę, drugi wystrzelił granaty dymne, wycofując się i docierając w bezpieczne miejsce. W międzyczasie M-10 Ojrzanowskiego skręcił za róg, a porucznik krzyknął do kierowcy, by natychmiast się zatrzymał. Na próżno, bo w tym momencie mikrofon nie zadziałał! M-10 uderzył czołowo w Mardera. Uderzenie było niewiarygodne, a obie załogi były przez chwilę oszołomione. Ale potem zaczęli strzelać do siebie z bliska. Niemiecki strzelec, prawdopodobnie wciąż w szoku po zderzeniu, niewiarygodnie spudłował trzy razy. Ojrzanowski krzyknął „ognia” dwa razy z rzędu i niemiecki pojazd gąsienicowy został trafiony i stanął w płomieniach.Wyzwolenie W czasie, gdy rozgrywał się ten dramat, trzy polskie bataliony piechoty wkroczyły do Baarle-Nassau i Baarle-Hertog. Wyzwolenie zostało zgłoszone o 19:45, ale bitwa trwała do późnych godzin nocnych, a wyzwolenie nastąpiło dopiero następnego dnia. Niemieckie wraki pozostały tam jeszcze długo po wyzwoleniu, stanowiąc widok dla miejscowej ludności, podczas gdy jednostka Ojrzanowskiego już dawno przeniosła się do Brabancji Zachodniej.

 Zwei Stahlgiganten prallen im Kampf aufeinander Een frontale botsing in de strijd tussen twee stalen kolossen  Dwa stalowe giganty zderzają się w bitwie Two steel giants collide in battle

On September 17 1944, the first battalion of the American 501st Parachute Infantry Regiment missed the drop zone. The paratroopers jumped too late and landed at Heeswijk Castle.The chaplain of the regiment, Father Sampson, was there too. He landed unfortunately in the castle moat. Immediately after landing, the battalion commanded by Lieutenant Colonel Harry Kinnard advanced towards Veghel to capture the bridges there. Father Sampson was left behind in the castle with a group of 46 men and helped set up a First Aid post. He went to find transport for the injured. When he and two horse-drawn carts with Dutch drivers returned to the castle, the Germans had recaptured it.During Operation Market Garden, Heeswijk-Dinther remained in the front line. The villagers lived between hope and fear. Sometimes the Americans appeared, then the Germans returned. The area was only finally liberated in late October 1944.

Father Sampson

Das 1. Bataillon des amerikanischen 501. Fallschirmjägerregiments verpasste am 17. September 1944 seine Abwurfzone. Die Fallschirmjäger sprangen zu spät und landeten bei Schloss Heeswijk.Mit dabei war auch der Almosenier des Regiments, Father Sampson. Er landete etwas unglücklich in der Schlossgracht. Sofort nach der Landung setzte sich das Bataillon unter Befehl von Lieutenant Colonel Harry Kinnard nach Veghel in Bewegung, um die Brücken dort zu sichern. Father Sampson blieb mit einer 46-köpfigen Gruppe im Schloss zurück und half bei der Einrichtung eines provisorischen Feldlazaretts. Irgendwann machte er sich auf die Suche nach Transportmitteln für die Verletzten. Als er mit zwei Pferdekutschen, mit Niederländern auf dem Bock, zum Schloss zurückkehrte, hatten es die Deutschen bereits zurürckerobert.Heeswijk-Dinther blieb während der Operation Market Garden an der Frontlinie. Die Dorfbewohner lebten zwischen Hoffnung und Angst. Mal waren die Amerikaner dort, dann wieder die Deutschen. Es sollte noch bis Einde Oktober 1944 dauern, bis das Gebiet endgültig befreit war. Het 1e bataljon van het Amerikaanse 501e Parachutisten Infanterie Regiment mistte op 17 september 1944 zijn dropzone. De para’s sprongen te laat en kwamen terecht bij Kasteel Heeswijk.De aalmoezenier van het regiment Father Sampson was daar ook bij. Hij kwam ongelukkig terecht in de slotgracht van het kasteel. Meteen na de landing trok het bataljon onder bevel van luitenant-kolonel Harry Kinnard naar Veghel om de bruggen daar veilig te stellen. Father Sampson bleef met een groep van 46 man achter op het kasteel en hielp bij het inrichten van een gewondenpost. Sampson ging op zoek naar transportmiddelen voor de gewonden. Toen hij met twee paard-en-wagens met Nederlanders op de bok terugkeerde bij het kasteel, bleek dit door de Duitsers heroverd te zijn.Heeswijk-Dinther bleef tijdens Operatie Market Garden in de frontlinie liggen. De dorpsbewoners leefden tussen hoop en vrees. Nu eens kwamen de Amerikanen, dan weer waren er Duitsers. Pas eind oktober 1944 werd dit gebied definitief bevrijd.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 Father Sampson Father Sampson

Even though The Netherlands was liberated by many different nationalities like the British, American, French, Belgian, Polish and Norwegian, the Canadians have a special place in the Dutch people's hearts. Apeldoorn also has a special relationship with the Canadians, because the last Canadian headquarters had been stationed in the royal palace in Apeldoorn at the end of the war. The war ended on 5th May 1945 but not all of the allied troops could be repatriated. Large numbers of Canadian troops were forced to stay here for another six months or more. During this time, the soldiers mixed with the civilians and some even married, despite the government's attempts to discourage it.Whilst the Canadians had been treated like heroes to begin with, tensions between the two nationalities soon grew. When the last Canadian soldiers left The Netherlands on 7th January 1946, they left 5706 behind. The majority of whom are buried in the Canadian war cemeteries in Bergen op Zoom, Holten and Groesbeek. On 2nd May 2000, a memorial was erected opposite the royal palace, Palace Het Loo. This National Canadian War Memorial has been named 'The Man with Two Hats', and has a twin in Ottawa that was unveiled on 11th May 2002. Together, these two statues symbolise the lasting solidarity still felt by these two nations.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/7O4zNNbKSlg?showinfo=0"></iframe>

apeldoorn_1945.jpeg

apeldoorn.jpeg

The Man with Two Hats

Apeldoorn hat eine besondere Beziehung zu Kanada, da am Ende des zweiten Weltkriegs das letzte kanadische Hauptquartier im dortigen Palast untergebracht war. Obwohl die Niederlande von Soldaten vieler Nationalitäten wie den Briten, Amerikanern, Franzosen, Belgiern, Polen und Norwegern befreit wurden, sind es vorwiegend die Kanadier, die in der Erinnerung der Niederländer als Befreier gelten. Nach dem 5. Mai 1945 war es nicht möglich, alle alliierten Truppen sofort in ihre Heimat zurückzuführen. Notgedrungen blieben deshalb viele Kanadier noch ein gutes halbes Jahr in den Niederlanden. Während dieser Zeit gab es enge Kontakte zur Zivilbevölkerung. Trotz der "Entmutigungspolitik" heirateten viele niederländische Mädchen kanadische Soldaten.Die Kanadier waren als Befreier ins Land gekommen, doch auf die Dauer nahmen die Spannungen zwischen beiden Bevölkerungsgruppen zu. Als am 7. Januar 1946 die letzten kanadischen Soldaten die Niederlande verließen, ließen sie 5.706 gefallene Kameraden zurück. Die Mehrheit wurde auf den kanadischen Kriegsgräberstätten in Bergen op Zoom, Holten und Groesbeek beigesetzt. Am 2. Mai 2000 stellte man gegenüber dem Palast Het Loo das Nationale Kanadische Befreiungsdenkmal auf: "Der Mann mit zwei Hüten". Das gleiche Denkmal wurde am 11. Mai 2002 in Ottawa enthüllt. Beide Denkmäler zusammen bilden ein bleibendes Symbol der Verbundenheit zwischen den beiden Ländern.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/7O4zNNbKSlg?showinfo=0"></iframe> Apeldoorn heeft een bijzondere relatie met Canada, omdat aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, in het paleis, het laatste Canadese hoofdkwartier gevestigd was. Hoewel Nederland is bevrijd door militairen van vele nationaliteiten zoals Britten, Amerikanen, Fransen, Belgen, Polen en Noren zijn het overwegend Canadezen die in onze herinnering de bevrijders zijn. Na 5 mei 1945 blijkt het niet mogelijk alle geallieerde troepen in ons land snel te repatriëren. Daardoor blijven grote aantallen Canadezen noodgedwongen nog ruim een half jaar in Nederland. Gedurende die tijd is er een nauw contact met de burgerbevolking. Ondanks een ontmoedigingsbeleid trouwen veel Nederlandse meisjes met Canadezen.De Canadezen zijn als bevrijders ingehaald, maar op den duur nemen de spanningen tussen beide bevolkingsgroepen toe. Als op 7 januari 1946 de laatste Canadese militairen ons land verlaten, blijven 5706 doden achter. De meerderheid is bijgezet op de Canadese oorlogsbegraafplaatsen in Bergen op Zoom, Holten en Groesbeek, Op 2 mei 2000 is tegenover Paleis Het Loo het Nationaal Canadees bevrijdingsmonument geplaatst "De man met Twee Hoeden". Eenzelfde monument is op 11 mei 2002 in Ottawa onthuld. Beide monumenten samen vormen een blijvend symbool van de verbondenheid tussen de twee landen.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/7O4zNNbKSlg?showinfo=0"></iframe>

 Der Mann mit zwei Hüten De Man met Twee Hoeden

The Betuwe is traditionally a fertile area. So it’s hardly surprising there are many fruit growers here. Their apples, pears and cherries have been in demand for centuries.When World War II broke out, the Germans quickly drew up strict regulations concerning the supply of fruit to Germany. The director of the fruit auction in Ressen cleverly attempts to find ways to avoid exporting ‘his fruit’ and only to export the worst quality fruit to Germany. He tries to keep the best fruit in the Netherlands.In September 1944, the Betuwe finds itself in the front line. The Germans first use the auction hall as a munitions depot but it eventually goes up in flames. A desolate twisted mass of steel is the result. The fruit depots, full of fruit boxes, are spared. Weeks of heavy shelling follow in the area and it is becoming increasingly dangerous for the residents.On Allied orders, the elderly, women and children are evacuated to Brabant. Over the following months, the remaining men carry on working as best as possible on ‘Men’s-island’, as the area is now called in the local vernacular.The delivery and shipment of fruit, potatoes, beet and other crops stagnates. Indeed, there is hardly anyone available to help with harvesting. Moreover, due to constant shelling, it is often too dangerous to be exposed in the fields or orchards. The secretary in charge of the food supply in Ressen arranges that all available food is delivered to the right places.

The Betuwe as food store

Die Betuwe ist von alters her ein fruchtbares Gebiet. Nicht von ungefähr haben sich hier viele Obstbauern angesiedelt. Die Äpfel, Birnen und Kirschen finden schon seit Jahrhunderten reißenden Absatz.Als der Zweite Weltkrieg ausbricht, erlassen die deutschen Besatzer schnell strenge Vorschriften für Obstlieferungen nach Deutschland. Der Direktor der Versteigerungshalle in Ressen versucht auf listige Art und Weise, den Export „seines Obstes“ zu steuern und nur Obst von schlechtester Qualität nach Deutschland zu liefern. Die besseren Früchte versucht er in den Niederlanden zu behalten.Im September 1944 liegt die Betuwe in der Frontlinie. Die Versteigerungshalle wird zunächst von den Deutschen als Munitionsdepot genutzt und fällt schließlich einem Flammenmeer zum Opfer. Das Ergebnis ist ein trostloser, verdrehter Haufen Stahl. Die Obstlager – voll mit Obstkisten – bleiben unversehrt. Wochenlang wird das Gebiet schwer beschossen, und es wird für die Bewohner immer gefährlicher.Auf Veranlassung der Alliierten werden ältere Menschen, Frauen und Kinder nach Brabant evakuiert. Die zurückbleibenden Männer verrichten in den darauf folgenden Monaten so gut wie möglich ihre Arbeit auf der „Männerinsel“, wie der Landstrich inzwischen im Volksmund genannt wird.Die An- und Abfuhr von Obst, Kartoffeln, Rüben und anderen Erzeugnissen stagniert. Schließlich stehen fast keine Leute mehr zur Verfügung, die bei der Ernte helfen könnten. Außerdem ist es aufgrund der andauernden Beschießungen oft zu gefährlich, sich auf den Feldern oder in den Obstplantagen aufzuhalten. Der Sekretär der Nahrungsmittelversorgung in Ressen trägt Sorge dafür, dass die vorhandenen Lebensmittel an die richtigen Orte geliefert werden. De Betuwe is van oudsher een vruchtbaar gebied. Niet voor niets dat hier veel fruittelers zitten. De appels, peren en kersen vinden al eeuwenlang gretig aftrek.Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, schrijft de Duitse bezetter al snel strenge voorschriften voor betreffende de levering van fruit naar Duitsland. De directeur van de veiling in Ressen probeert op listige manieren de export van ‘zijn fruit’ tegen te gaan en alleen fruit van de slechtste kwaliteit naar Duitsland door te voeren. Het betere fruit probeert hij voor Nederland te behouden.In september 1944 komt de Betuwe in de frontlinie te liggen. De veiling wordt eerst door de Duitsers als munitiedepot gebruikt en gaat uiteindelijk ten onder in een vlammenzee. Een troosteloze verwrongen staalmassa is het resultaat. De fruitbewaarplaatsen, vol met fruitkisten, blijven gespaard. Wekenlang volgen er zware beschietingen in het gebied en wordt het steeds gevaarlijker voor de bewoners.Op last van de geallieerden moeten ouderen, vrouwen en kinderen evacueren naar Brabant. De achtergebleven mannen doen in de maanden daarna zo goed mogelijk hun werk op ‘Manneneiland’, zo wordt het gebied in de volksmond inmiddels genoemd. De aan- en afvoer van fruit, aardappelen, bieten en andere gewassen stagneert. Er zijn immers nauwelijks handen meer beschikbaar om te helpen met oogsten. Bovendien is het door de voortdurende beschietingen vaak te gevaarlijk om onbeschut op de velden of in de boomgaarden te zijn. De secretaris der voedselvoorziening in Ressen regelt en organiseert dat het beschikbare voedsel naar de juiste plekken wordt geleverd.

 Die Betuwe als Vorratskammer De Betuwe als voedselschuur

After the failure of Operation Market Garden in September 1944 the Allied forces shifted their attention to the last line of German defenses in front of the river Rhine (Westwall). The liberation of the Northern part of the Netherlands would have to wait for a while. After the breakthrough at the Rhine the Allied forces where split into three groups. One of these groups, made up of mostly Canadian forces, swung round and started the liberation from the Netherlands from the east.On 16 April 1945 the 5th Canadian Armoured Division liberated the village of Otterlo before continuing on to Wekerom and Voorthuizen. They left the divisional headquarters and an infantry battalion behind in the village.Meanwhile, the Germans were trying to get to safety in the west of the Netherlands. Somewhere between 600 and 900 German soldiers reached Otterlo on the evening of 16 April in the attempt. The Canadians fired their guns at short range but were eventually taken out by the German soldiers. The gunners fought on using their hand guns but groups of German soldiers managed to push through and entrenched themselves in the village.In the early hours of the next morning, the situation had escalated into a serious battle. Canadian tanks had been called in for assistance. Two Wasp flamethrowers fired at the German positions whereupon the German soldiers panicked and fled. More than 300 of them were killed along with twelve Canadians and four civilians. 48 Canadians were wounded. The liberation of Otterlo came at a high price.

Two captured German officers after the battle for Otterlo.

A British soldier questions German prisoners of war in Otterlo.

The last major battle in the Netherlands

Nach dem Scheitern von Operation Market Garden im September 1944 richteten die Alliierten ihre Aufmerksamkeit auf die letzte deutsche Verteidigungslinie auf der westlichen Rheinseite, den Westwall. Die Befreiung des Nordens der Niederlande musste warten. Nach dem Durchbruch über den Rhein teilten sich die alliierten Streitkräfte. Einige, zumeist kanadische Kräfte, machten kehrt und begannen mit der Befreiung der Niederlande von Osten her. Am 16. April 1945 rückte die 5. kanadische Panzerdivision in den Ort Otterlo ein und wandte sich dann nach Wekerom und Voorthuizen. Im Dorf ließ man das Divisionsoberkommando und ein Infanteriebataillon zurück.Zu diesem Zeitpunkt versuchten die Deutschen, sich im Westen der Niederlande in Sicherheit zu bringen. Eine Zahl von 600 bis 900 deutschen Soldaten erreichte dabei am Abend des 16. April Otterlo. Die Kanadier empfingen sie mit Maschinengewehrfeuer aus kurzer Entfernung, wurden schließlich aber von den Deutschen überrannt. Obwohl die Maschinengewehrschützen unter Verwendung ihrer Handfeuerwaffen weiter Widerstand leisteten, gelang es Gruppen deutscher Soldaten, sich ins Dorf durchzuschlagen und dort festzusetzen.In den frühen Morgenstunden des nächsten Tages war die Situation bereits zu einer ernsthaften Schlacht eskaliert. Kanadische Panzer wurden zur Unterstützung angefordert und zwei Wasp-Flammenwerferpanzer eröffneten das Feuer auf die deutschen Positionen, worauf die Soldaten in Panik die Flucht ergriffen. Über 300 von ihnen wurden getötet. Dazu kamen zwölf Kanadier und vier Zivilisten. 48 Kanadier wurden verwundet. Die Befreiung von Otterlo verlangte einen hohen Preis. Na het mislukken van operatie Market Garden in september 1944, verlegden de geallieerden hun aandacht naar de laatste Duitse defensielinie langs de Rijn (de Westwall). De bevrijding van de noordelijke helft van Nederland liet aldus op zich wachten. Na de doorbraak over de Rijn splitsten de legers van de geallieerden zich in drie groepen. Een van deze groepen, voornamelijk Canadezen, maakte een rondtrekkende beweging en begon de opmars voor de bevrijding van Nederland vanuit het oosten.Op 16 april 1945 werd het dorp Otterlo bevrijd door de 5e Canadese Pantserdivisie. Wekerom en Voorthuizen volgden. Het hoofdkwartier van de divisie en een infanteriebataljon bleven achter in het dorp.Ondertussen probeerden de Duitsers het - voor hen veilige - westen van Nederland te bereiken. Bij deze poging bereikten, in de avond van 16 april, naar schatting tussen de 600 en 900 Duitse soldaten Otterlo. Hoewel de Canadezen van korte afstand konden vuren werden ze verslagen door de Duitse soldaten. De artillerie bleef doorvechten met handwapens maar groepjes Duitse soldaten slaagden erin om de linie te doorbreken en zich in te graven in het dorp.Vroeg in de ochtend van de volgende dag escaleerde de strijd tot een hevige slag. Canadese tanks waren opgeroepen ter ondersteuning. Twee Wasp-vlammenwerpers bedreigden de Duitse posities, waardoor de Duitse soldaten in paniek vluchtten. Meer dan 300 Duitse soldaten vonden de dood, samen met twaalf Canadezen en vier burgers. 48 Canadese soldaten raakten gewond. De bevrijding van Otterlo kende een hoge prijs. <iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/0C9HgKe0BbY?showinfo=0"></iframe>

 Die letzte bedeutende Schlacht in den Niederlanden De laatste grote slag in Nederland

On Friday 13th April 1945, the Canadian advance to Apeldoorn came to a standstill. The Broeksbrug bridge over the Apeldoorn canal had been blown up by the Germans and the Canadian's attempt to secure the Deventerbrug bridge had failed. The Canadians were expecting Apeldoorn to be strongly defended by the Germans and planned to attack the Deventerbrug bridge, starting with heavy artillery fire. Gijs Numan, commander of the Dutch Interior Forces in Apeldoorn knew about the Canadian's plans and knew that they would need to seize the bridge in one piece. He went to the bridge and convinced the Germans that were protecting it to hand themselves over.On the night of the 16th April, Gijs Numan crossed the canal with a guide to report to the Canadians, but the commanding officer did not believe the Germans had left. There was no chance of them changing their plans. Gijs Numan offered to bring the German prisoners to the commanding officer for interrogation. This, he did, and the Canadians finally decided not to open fire on the bridge or on Apeldoorn. They decided to attack at night instead, and they secured the bridge and the surrounding area without any resistance from the Germans. At 9:00 hours on 17th April 1945, the first troops arrived at the royal palace, Palace Het Loo in Apeldoorn and later that day, the rest of the town was liberated.

Heroes by moonlight

Am Freitag, den 13. April, kam der kanadische Vormarsch vor Apeldoorn zum Stillstand. Die Broeks-Brücke über den Apeldoorner Kanal wurde von den Deutschen gesprengt. Der Versuch, die Deventer-Brücke zu erobern, misslang. Die meisten Deutschen waren abgezogen. Aber die Kanadier wussten das nicht und waren davon überzeugt, dass die Stadt hartnäckig verteidigt werden würde. Der Kommandant der Widerstandsgruppe der "Binnenlandse Strijdkrachten" in Apeldoorn, Gijs Numan, war über den geplanten kanadischen Angriff an der Deventer-Brücke informiert. Dem sollte ein Artilleriebeschuss der Stadt vorangehen. Man wollte diese Brücke unbedingt unbeschädigt erobern. Die Deutschen, die den Befehl hatten, die Brücke zu sprengen, ergaben sich den "Binnenlandse Strijdkrachten".In der Nacht des 16. April überquerte Gijs Numan mit einem Führer den Kanal, um mit den Kanadiern zu sprechen. Ihr Kommandant glaubte nicht, dass die Deutschen abgezogen waren. Der geplante Artilleriebeschuss sollte auf jeden Fall stattfinden. Gijs Numan bot an, die deutschen Gefangenen zu holen. Nachdem man sie verhört hatte, beschlossen die Kanadier, Apeldoorn nicht unter Beschuss zu nehmen, sondern einen Nachtangriff durchzuführen. Die Brücke und ihre Umgebung wurden ohne Widerstand besetzt. Um ca. 9.00 Uhr trafen die ersten Truppen am Palast Het Loo ein. Im Laufe des 17. April wurde ganz Apeldoorn befreit. Op vrijdag 13 april kwam de Canadese opmars voor Apeldoorn tot stilstand. De Broeksbrug over het Apeldoornse Kanaal werd door de Duitsers opgeblazen. De poging om de Deventer brug te veroveren mislukte. De Canadezen dachten dat de stad hardnekkig zou worden verdedigd door de Duitsers. De commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten in Apeldoorn Gijs Numan, was op de hoogte van de geplande Canadese aanval bij de Deventerbrug. Deze zou vooraf worden gegaan door een artilleriebeschieting. Men moest deze brug onbeschadigd veroveren. De Duitsers die de brug moesten opblazen gaven zich over aan de Binnenlandse Strijdkrachten.In de nacht van 16 april stak Gijs Numan met een gids het kanaal over om zich bij de Canadezen te melden. Hun commandant geloofde niet dat de Duitsers waren weggetrokken. De geplande artilleriebeschieting zou doorgaan. Gijs Numan bood aan om de gevangen Duitsers op te halen. Na hen verhoord te hebben besloten de Canadezen Apeldoorn niet te beschieten maar een nachtaanval uit te voeren. De brug en omgeving werden zonder tegenstand bezet. Om ongeveer 9.00 uur kwamen de eerste troepen aan bij Paleis Het Loo. In de loop van 17 april werd geheel Apeldoorn bevrijd.

 Helden im Mondlicht Helden in maanlicht

During mobilisation in 1939, the fort was prepared as an infantry support point. It served as an outpost for the Grebbe Line (forward defence line of the Dutch Water Line). Seven casemates were built around the fort and trenches and foxholes were dug. At the outbreak of war, on 10 May 1940, the fort was soon surrounded. A day later, nothing was left but to surrender.As the fort on the junction of rivers was an orientation point for aircraft, a German anti-aircraft gun (FLAK) was placed there. The German occupiers also housed soldiers and prisoners of war in the fort.After liberation, residents of evacuated Pannerden returned to their largely flattened village. Lacking everything, many building materials (mainly wood and bricks) were taken from the fort for house construction. Afterwards, a lot of ammunition dumped there during the war was also found.Today, Fort Pannerden is a museum with many activities for young and old.

Fort Pannerden in 1944

Fort Pannerden in 1940

Fort Pannerden

Close-up of the Fort. Good to see are the trenches around the Fort

Fort Pannerden 1944

splitsingspunt.jpg

terras.jpg

ingang.jpg

kazematuit_39.jpg

During mobilisation in 1939, the fort was prepared as an infantry support point. It served as an outpost for the Grebbe Line (forward defence line of the Dutch Water Line). Seven casemates were built around the fort and trenches and foxholes were dug. At the outbreak of war, on 10 May 1940, the fort was soon surrounded. A day later, nothing was left but to surrender.As the fort on the junction of rivers was an orientation point for aircraft, a German anti-aircraft gun (FLAK) was placed there. The German occupiers also housed soldiers and prisoners of war in the fort.After liberation, residents of evacuated Pannerden returned to their largely flattened village. Lacking everything, many building materials (mainly wood and bricks) were taken from the fort for house construction. Afterwards, a lot of ammunition dumped there during the war was also found.Today, Fort Pannerden is a museum with many activities for young and old. Während der Mobilisierung 1939 wurde das Fort als Infanteriestützpunkt hergerichtet. Es diente als Vorposten für die Grebbeline. Um das Fort herum wurden sieben Kasematten errichtet und Gräben und Schützenlöcher ausgehoben. Bei Kriegsausbruch, am 10. Mai 1940, war das Fort bald umstellt. Einen Tag später blieb nichts anderes übrig, als sich zu ergeben.Da das Fort an der Flussmündung ein Orientierungspunkt für Flugzeuge war, wurde dort ein deutsches Flugabwehrgeschütz (FLAK) aufgestellt. Die deutschen Besatzer brachten in der Festung auch Soldaten und Kriegsgefangene unter.Nach der Befreiung kehrten die Bewohner des evakuierten Pannerden in ihr weitgehend zerstörtes Dorf zurück. Da es an allem fehlte, wurden viele Baumaterialien (vor allem Holz und Ziegelsteine) aus dem Fort für den Hausbau verschrottet. Später wurde auch eine Menge Munition gefunden, die während des Krieges dort deponiert worden war.Heute ist das Fort Pannerden ein Museum mit vielen Aktivitäten für Jung und Alt. Tijdens de mobilisatie in 1939 werd het fort gereedgemaakt als infanteriesteunpunt. Het diende als voorpost voor de Grebbelinie. Er werden zeven kazematten rond het fort gebouwd en loopgraven en schuttersputten gegraven. Bij het uitbreken van de oorlog, op 10 mei 1940, werd het fort al snel omsingeld. Een dag later restte niets anders dan overgave.&nbsp;&nbsp;Omdat het fort op de splitsing van rivieren een oriëntatiepunt was voor vliegtuigen, werd er een Duits luchtafweergeschut (FLAK) geplaatst.&nbsp;De Duitse bezetter bracht ook soldaten en krijgsgevangenen onder in het fort.&nbsp;Na de bevrijding keerden de bewoners van het geëvacueerde Pannerden terug naar hun grotendeels platgeschoten dorp. Bij gebrek aan alles werden veel bouwmaterialen (vooral hout en stenen) uit het fort gesloopt ten behoeve van huizenbouw.&nbsp;Naderhand werd er ook veel munitie gevonden die er tijdens de oorlog was gedumpt.&nbsp;Tegenwoordig is Fort Pannerden een museum met veel activiteiten voor jong en oud.&nbsp;

 Fort Pannerden Fort Pannerden Fort Pannerden

On that ill-fated autumn night, a German patrol grappled its way towards the American line in an orchard. One of the German soldiers tripped over a taut tripwire, upon which two light signals kicked in, sending the patrol into hellish flames. The result was outright carnage, with all but one of the 30 soldiers mown down with machine-gun fire.Moments later, darkness enveloped the bloody scene. Only a voice still sounded, pleading in English, with a German accent: "I am a soldier, you are soldiers.... please help me."Bill Call and his sergeant went over and dragged the badly wounded German to their own position in the orchard, placing him with his back against the trunk of an apple tree. The dying German talked to the Americans for another hour and a half, about home and how he had been a professor before the war. "I was so sorry to see the man die" Call later said.In 2012 a panel was erected to commemorate the story and take a step towards reconciliation.

Picture of Bill Call

Reconciliation panel

On that ill-fated autumn night, a German patrol grappled its way towards the American line in an orchard. One of the German soldiers tripped over a taut tripwire, upon which two light signals kicked in, sending the patrol into hellish flames. The result was outright carnage, with all but one of the 30 soldiers mown down with machine-gun fire.Moments later, darkness enveloped the bloody scene. Only a voice still sounded, pleading in English, with a German accent: "I am a soldier, you are soldiers.... please help me."Bill Call and his sergeant went over and dragged the badly wounded German to their own position in the orchard, placing him with his back against the trunk of an apple tree. The dying German talked to the Americans for another hour and a half, about home and how he had been a professor before the war. "I was so sorry to see the man die" Call later said.In 2012 a panel was erected to commemorate the story and take a step towards reconciliation. In jener unglückseligen Herbstnacht tastete sich eine deutsche Patrouille in einem Obstgarten an die amerikanische Linie heran. Einer der deutschen Soldaten stolpert über einen gespannten Stolperdraht, woraufhin zwei Lichtsignale ausgelöst wurden und die Patrouille in höllische Flammen aufging. Ein regelrechtes Gemetzel war die Folge: Bis auf einen wurden alle 30 Soldaten durch Maschinengewehrfeuer niedergemäht.Augenblicke später hüllte die Dunkelheit die blutige Szene ein. Nur eine Stimme war noch zu hören, die auf Englisch mit deutschem Akzent flehte: "Ich bin ein Soldat, ihr seid Soldaten... bitte helft mir."Bill Call und sein Unteroffizier gingen hinüber und schleppten den schwer verwundeten Deutschen zu ihrer eigenen Position im Obstgarten. Sie legten ihn mit dem Rücken an den Stamm eines Apfelbaums.Der sterbende Deutsche redete noch anderthalb Stunden mit den Amerikanern, erzählte von seiner Heimat und dass er vor dem Krieg Professor gewesen war. "Es tat mir so leid, den Mann sterben zu sehen", erzählte Call später.Im Jahr 2012 wurde eine Tafel aufgestellt, um an die Geschichte zu erinnern und einen Schritt in Richtung Versöhnung zu tun. In die onzalige herfstnacht zocht een Duitse patrouille tastend haar weg naar de Amerikaanse linie in een boomgaard. Een van de&nbsp;Duitsers struikelde over een gespannen struikeldraad waarop twee lichtseinen in werking traden die de patrouille in een helle gloed zetten. Een regelrechte slachting was het resultaat: alle dertig Duitsers werden met machinegeweervuur neergemaaid, op één na.&nbsp;Even later ontfermde de duisternis zich over het bloedige toneel. Enkel klonk nog een stem, die in het Engels, met een Duits accent smeekte:&nbsp;"I am a soldier, you are soldiers…. please help me." Bill Call en zijn sergeant gingen erop af en sleepten de zwaargewonde Duitser naar hun eigen positie in de boomgaard. Ze plaatsten hem met de rug tegen de stam van een appelboom.&nbsp;De stervende Duitser sprak nog anderhalf uur met de Amerikanen, over thuis en dat hij vóór de oorlog hoogleraar was geweest.&nbsp;“I was so sorry to see the man die," vertelde Call later.&nbsp;In 2012 werd een paneel geplaatst om het verhaal te herdenken en een stap naar de verzoening te zetten.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/MVrwGaKnwBE" start="0"></iframe></div>

 Versöhnungstafel Verzoeningspaneel  Reconciliation panel

The restaurant on the Brabant side of the river Maas is the Oeffelt Ferry House (Veerhuis Oeffelt). For centuries, people and livestock were carried over the river by the ferryman here. In mid-1944, the area around the Ferry House had been liberated, but the Limburg side of the Maas was German-occupied territory.Every evening, the British troops withdrew to the village of Oeffelt. German soldiers and their prisoners dug trenches in the fields along their side of the Maas. At some point, their enemies would attempt the river crossing. This situation, with the river as physical separation between the British on the Brabant bank and the Germans on the Limburg side, lasted until February 1945. Then the Allies decided to advance. The Bailey Bridge between Gennep and Oeffelt became the longest river span built during World War II. The impressive bridge was built by the British Royal Engineers and consisted of bridge elements on pontoons. Gennep was liberated on 12 February 1945 and construction started immediately. On 20 February 1945, the bridge was completed and the first vehicles made the crossing.The Bailey Bridge had been designed by Captain Hunt and Lieutenant Lambrechtsen of Ritthem, a former 'Rijkswaterstaat' engineer. The latter's knowledge was important to be able to use the bridge at different water levels. Indeed, the water level was high due to the large amount of precipitation. Moreover, the retreating German army had blown up the installations in the Ruhr dams and extra water was entering the Meuse at Roermond.Thanks to this Bailey Bridge, Montgomery was able to cross the Rhine a few weeks later, in late 1945, with the aim of taking the Ruhr area. The bridge at Gennep remained in use until well after the Second World War, when a permanent bridge could be built.&nbsp;<iframe src="https://www.youtube.com/embed/_Be6vdgo-p0?showinfo=0" frameborder="0" class="ql-video"></iframe> <iframe src="https://www.youtube.com/embed/Eu5Fg06_y38?showinfo=0" frameborder="0" class="ql-video"></iframe>

9._audiospot_en_monument._filmwerkgroep_cmn.jpg

3._lambrechtsen_en_hunt_filmwerkgroep_cmn.jpg

5._spoorbrug_gennep_met_restanten_oude_brug._maart_1945_stg._monarch.jpg

6._langste_baileybrug_gennep_infopaneel_filmwerkgroep_cmn.jpg

1._langste_baileybrug_gennep_filmwerkgroep_cmn.jpg

The Bridge Builders

Das Restaurant auf der Brabanter Seite der Maas ist das Fährhaus "Oeffelt". Hier brachte der Fährmann Jahrhunderte lang Menschen und Tiere auf die andere Seite des Flusses. Mitte September 1944 war das Fährhaus bereits befreites Gebiet; die Limburger Seite der Maas dagegen war noch von Deutschen besetztes Gebiet.Jeden Abend zogen sich die Engländer im Dorf Oeffelen zurück. Hier in diesen Weiden, entlang der Maas, legten Deutsche Soldaten und ihre Gefangenen Laufgräben an.Der Feind würde sicher einmal versuchen die Maas zu überqueren. Diese Situation, die Engländer auf der Brabanter Seite und die Deutschen auf der Limburger und dem Fluss als physischer Trennungslinie dazwischen, hielt bis zum Februar 1945 an. Erst dann wurden die Alliierten aktiv. Die Bailey-Brücke zwischen Gennep und Oeffelt war die längste Flussbrücke, die während des Zweiten Weltkriegs gebaut wurde. Die beeindruckende Brücke wurde von den britischen Royal Engineers gebaut und bestand aus Brückenelementen auf Pontons. Gennep wurde am 12. Februar 1945 befreit und der Bau begann sofort. Am 20. Februar 1945 wurde die Brücke fertiggestellt und die ersten Fahrzeuge überquerten sie.Die Bailey-Brücke wurde von Kapitän Hunt und Leutnant Lambrechtsen aus Ritthem, einem ehemaligen Ingenieur der 'Rijkswaterstaat', entworfen. Das Wissen des letzteren war wichtig, um die Brücke bei verschiedenen Wasserständen benutzen zu können. In der Tat war der Wasserstand aufgrund der starken Niederschläge hoch. Außerdem hatte die sich zurückziehende deutsche Armee die Anlagen in den Ruhrtalsperren gesprengt, und bei Roermond floss zusätzliches Wasser in die Maas.Dank dieser Bailey-Brücke konnte Montgomery, einige Wochen später, den Rhein überqueren. Sein Ziel: das Ruhrgebiet erobern! Die Bailey-Brücke bei Gennep wurde nach dem 2. Weltkrieg noch so lange genutzt, bis eine permanente Brücke angelegt werden konnte.&nbsp;<iframe src="https://www.youtube.com/embed/155L-qLi7Rs?showinfo=0" frameborder="0" class="ql-video"></iframe> <iframe src="https://www.youtube.com/embed/Eu5Fg06_y38?showinfo=0" frameborder="0" class="ql-video"></iframe> Het restaurant aan de Brabantse kant van de Maas is 't Veerhuis Oeffelt. Eeuwenlang zette de veerman hier mens en dier de rivier over. Midden 1944 was het gebied rondom het veerhuis bevrijd gebied, de Limburgse zijde van de Maas was Duits bezet gebied.Elke avond trokken de Engelsen zich terug in het dorp Oeffelt. Duitse soldaten en hun gevangenen legden in de weilanden langs de Maas loopgraven aan. Eens zou hun vijand proberen om de Maas over te steken. Deze situatie met Engelsen op de Brabantse oever en de Duitsers op de Limburgse oever, met de rivier als fysieke scheiding duurde tot februari 1945. Toen besloten de geallieerden om tot actie over te gaan. De Baileybrug tussen Gennep en Oeffelt werd de langste rivier-overspanning die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd aangelegd. De indrukwekkende brug werd door de Britse Royal Engineers gebouwd en bestond uit brug-elementen op pontons. Op 12 februari 1945 werd Gennep bevrijd en meteen startte de bouw. Op 20 februari 1945 was de brug klaar en maakten de eerste voertuigen de oversteek.De Baileybrug was ontworpen door Captain Hunt en luitenant Lambrechtsen van Ritthem, voormalig ingenieur van Rijkswaterstaat. De &nbsp;kennis van de laatste was belangrijk om de brug bij verschillende waterstanden te kunnen gebruiken. De waterstand was door de grote hoeveelheid neerslag namelijk hoog. Bovendien had het terugtrekkende Duitse leger de installaties in de stuwdammen van de Ruhr (Roer) opgeblazen en kwam er bij Roermond extra veel water in de Maas.Dankzij deze baileybrug kon Montgomery enkele weken later, eind 1945, de Rijn oversteken, met als doel het Ruhrgebied in handen te krijgen. De brug bij Gennep bleef tot na de Tweede Wereldoorlog in gebruik tot er een permanente brug aangelegd kon worden.Bezoekerscentrum Martinustoren in Gennep is het begin- en eindpunt van de ‘Martinustoren Bevrijdingsroutes’. Acht fiets- en wandelroutes maken het einde van WO II in de regio beleefbaar. Ze vormen een netwerk van knooppuntenroutes met de Martinustoren als middelpunt. <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://www.martinustoren.nl/nl/liberation-route">Klik hier voor meer informatie</a>.<iframe src="https://www.youtube.com/embed/_Be6vdgo-p0?showinfo=0" frameborder="0" class="ql-video"></iframe> <iframe src="https://www.youtube.com/embed/Eu5Fg06_y38?showinfo=0" frameborder="0" class="ql-video"></iframe>

 Die Brückenbauer De bruggenbouwers 

During the Second World War, a secret village had been hidden deep in the forest near Vierhouten, near the house named 'Pas Op' (Beware). It was built to provide shelter for more than 80 refugees who lived there for more than a year. It started with a couple of Jewish people in a workman's hut in the forest. Then nine huts were built where Jews, British airmen, German deserters and other refugees could be hidden. Grandpa Bakker and his wife, Aunt Cor were responsible for finding food. Others helped to find clothes, stoves, pots and pans as well as medical supplies. There were a lot of people involved and it almost went terribly wrong, twice.On Sunday 29th October 1944, the camp was discovered. Two soldiers from the "SS-Freiwilligen Regiment 83 Landstorm Nederland" (Dutch SS men) were hunting in the forest when they ran into one of the boys from the camp. The camp was destroyed that very evening and eight Jews and a German deserter were taken prisoner. The rest of the refugees managed to escape. On the 31st October, the eight Jews were shot near Vierhouten. The huts seen here now, are reconstructions that have been built since the war to replicate those that stood originally in this unique village.

The secret village

During the Second World War, a secret village had been hidden deep in the forest near Vierhouten, near the house named 'Pas Op' (Beware). It was built to provide shelter for more than 80 refugees who lived there for more than a year. It started with a couple of Jewish people in a workman's hut in the forest. Then nine huts were built where Jews, British airmen, German deserters and other refugees could be hidden. Grandpa Bakker and his wife, Aunt Cor were responsible for finding food. Others helped to find clothes, stoves, pots and pans as well as medical supplies. There were a lot of people involved and it almost went terribly wrong, twice.&#13;
On Sunday 29th October 1944, the camp was discovered. Two soldiers from the "SS-Freiwilligen Regiment 83 Landstorm Nederland" (Dutch SS men) were hunting in the forest when they ran into one of the boys from the camp. The camp was destroyed that very evening and eight Jews and a German deserter were taken prisoner. The rest of the refugees managed to escape. On the 31st October, the eight Jews were shot near Vierhouten. The huts seen here now, are reconstructions that have been built since the war to replicate those that stood originally in this unique village.&#13;
&#13;
 &#13;
 &#13;
 &#13;
 Tourist information&#13;
 &#13;
 In the woods between Nunspeet and Vierhouten, by The Secret Village (Het Verscholen Dorp) on Pas-Op-Weg road. GPS code: 52°20'24.04’’N 5°52’10.79’’O&#13;
 &#13;
 &#13; In den dichten Wäldern bei Vierhouten am Haus "Pas Op" wurde während des Zweiten Weltkrieges ein geheimes Dorf gebaut, in dem man über ein Jahr lang ca. 80 Menschen verbarg. Es begann mit der Unterbringung von Juden in einem Bauwagen in den Wäldern. Danach wurden dort neun Hütten gebaut. Hier fanden Juden und andere Personen, die untertauchen mussten, einen Unterschlupf. Die Nahrungsversorgung war ein großes Problem. "Großvater" Bakker und seine Frau "Tante" Cor kümmerten sich darum. Neben Essen mussten auch Kleidung, Öfen, Töpfe und Pfannen organisiert werden. Zudem musste die medizinische Hilfe gesichert sein. Es waren Dutzende von Menschen beteiligt. Zweimal entgingen die Untergetauchten der Entdeckung nur mit knapper Not.&#13;
Am Sonntag, den 29. Oktober 1944, wurde das Lager dann tatsächlich entdeckt. Zwei Angehörige des SS-Freiwilligen-Regiments 83 "Landstorm Nederland" sahen einen Jungen in den Wald laufen. Am selben Abend und am nächsten Tag wurden acht Juden und ein deutscher Deserteur aufgegriffen. Die übrigen Untergetauchten konnten entkommen. Die acht Juden wurden am 31. Oktober bei Vierhouten erschossen. Nach dem Krieg wurden einige Hütten dieses einzigartigen Dorfes rekonstruiert.&#13;
&#13;
 &#13;
 &#13;
 &#13;
 Touristische Informationen&#13;
 &#13;
 Pas-Op-Weg, beim Lager für untergetauchte Personen „Das Versteckte Dorf “ (Het Verscholen Dorp), in den Wäldern zwischen Nunspeet und Vierhouten. GPS Kode: 52°20'24.04’’N 5°52’10.79’’O&#13;
 &#13;
 &#13; In de dichte bossen nabij Vierhouten bij huize "Pas Op" werd tijdens de Tweede Wereldoorlog een geheim dorp gebouwd waar meer dan een jaar lang ongeveer 80 mensen zijn verborgen. Het begon met het onderbrengen van joden in een schaftkeet in de bossen. Daarna werden er een negen hutten gebouwd. Hier vonden joden, onderduikers en anderen onderdak. De voedselvoorziening was een grote zorg. "Opa" Bakker en zijn vrouw "tante" Cor namen dit ter hand. Behalve eten moest er ook kleding, kachels, potten en pannen komen. Ook moest de medische hulp verzekerd zijn. Hier waren tientallen mensen bij betrokken. Tweemaal ging het bijna mis.&#13;
Op zondag 29 oktober 1944 werd het kamp inderdaad ontdekt. Twee mannen van het "SS-Freiwilligen Regiment 83 Landstorm Nederland" zagen een jongen in de bossen lopen. Dezelfde avond en de volgende dag werden acht Joden en een Duitse deserteur opgepakt. De overige onderduikers wisten te ontsnappen De acht Joden werden op 31 oktober bij Vierhouten doodgeschoten. Na de oorlog zijn enkele hutten van dit unieke dorp gereconstrueerd.&#13;
&#13;
 &#13;
 &#13;
 &#13;
 Toeristische informatie&#13;
 &#13;
 Pas-Op-Weg, bij onderduikerskamp Het Verscholen Dorp, in de bossen tussen Nunspeet en Vierhouten. GPS code: 52°20'24.04’’N 5°52’10.79’’O&#13;
 &#13;
 &#13;

 59. The secret village 59. Das Versteckte Dorf 59. Het Verscholen dorp

Enny's Farm, very isolated in the woods between Barneveld and Putten, is the headquarters of the resistance headed by Mr. A. Witvoet. On Friday the 29th of September 1944, the group plans an attack on the German occupiers but it comes to nothing. The next evening, a second attempt is made near Oldenaller Bridge. The resistance fighters fire on a German passenger car transporting four military men. In the ensuiing fire fight one of the members of the resistance is wounded.The German high command takes the incident very seriously and takes gruesome revenge on Putten village.

The attack

Enny’s Hoeve, ein Bauernhof, der abgelegen in der Wäldern zwischen Voorthuizen und Putten liegt, ist das Hauptquartier der Widerstandsbewegung unter Leitung von Ab Witvoet. Für Freitag, den 29. September 1944 plant die Gruppe ein Attentat auf die deutschen Besatzer, das jedoch am Ende nicht ausgeführt wird. Am folgenden Abend wird an der Oldenallerse Brücke ein zweiter Versuch unternommen. Die Widerstandskämpfer nehmen einen kleinen deutschen PKW mit vier Soldaten unter Beschuss. In dem daraufhin einsetzenden Feuergefecht wird einer der Widerstandskämpfer, schwer verletzt. Die deutsche Heeresleitung nimmt den Vorfall sehr übel und rächt sich auf grauenvolle Weise an dem Dorf Putten.&nbsp; Enny’s Hoeve, een boerderij die zeer afgelegen ligt in de bossen tussen Voorthuizen en Putten, is het hoofdkwartier van het verzet onder leiding van de heer A. Witvoet. Op vrijdag 29 September 1944 plant de groep een aanslag op de Duitse bezetter maar deze actie loopt op niets uit. De volgende avond, wordt een tweede poging ondernomen bij Oldenallerbrug. De verzetslieden nemen een kleine Duitse personenauto met vier inzittende militairen onder vuur. In het daaropvolgende vuurgevecht raakt een van de verzetsmannen zwaar gewond. De Duitse legerleiding neemt het voorval hoog op en neemt op gruwelijke wijze wraak op het dorp Putten.&nbsp;

 Das Attentat De aanslag 

Heilig Landstichting was able to remain open during the war because German citizen Baader was secretary of the board. He turned out to be a fanatical member of the NSDAP, sympathised with the German occupiers and maintained close contact with the Sichterheitsdienst (SD) in Nijmegen. In 1936, German nuns took over the Casa Nova pilgrimage house from the Belgian nuns. The German nuns remained politically neutral as much as possible during the war but helped those in hiding out of charity. Boys from the neighbourhood went into hiding there, and land was made freely available for the villagers to grow their own potatoes and vegetables.Heilig Landstichting was able to remain open during the war because German citizen Baader was secretary of the board. He turned out to be a fanatical member of the NSDAP, sympathised with the German occupiers and maintained close contact with the Sichterheitsdienst (SD) in Nijmegen. In 1936, German nuns took over the Casa Nova pilgrimage house from the Belgian nuns. The German nuns remained politically neutral as much as possible during the war but helped those in hiding out of charity. Boys from the neighbourhood went into hiding there, and land was made freely available for the villagers to grow their own potatoes and vegetables.The quiet life at Heilig Landstichting changed overnight with the dropping of thousands of paratroopers from the 82nd Airborne Division in Groesbeek on Sunday, 17 September 1944, marking the start of Operation Market Garden. The Americans moved into the area, and Baader fled back to Germany the same Sunday. Many residents from the centre of Nijmegen fled to Heilig Landstichting during the battles for the bridges across the river Waal, quickly overwhelming the pilgrimage house. The nuns were unable to handle the stream of refugees. In addition to people in hiding, including Jews and refugees, they also provided shelter to schoolchildren.On 2 October 1944, a barrage of shells rained down on the Heilig Lang Stichting from the Reichswald. The Court of Olives, the Palace of Pilates, Restaurant Jerusalem, the basement and front door of the monastery, and the children's chapel were hit. Many objects were destroyed, including old Palestinian pottery and a collection of old Palestinian coins. A shell punched through the dome of the Cenacle Church. Prioress sister Bernharda, who had been staying at St. Canisius Hospital for some time, was arrested on suspicion of espionage. The nuns were no longer allowed any contact with the outside world, and on 7 November, they received notice that they had to leave. It was not until 4 September 1945 that the Military Authority in Tilburg allowed them to return to Casa Nova. Peace returned to Heilig Landstichting after 8 February 1945. A total of 34 war victims are buried at the Heilig Landstichting cemetery.

German nuns of Heilig Landstichting

sister-Gabriela-(prioress)-and-pastor-H.-Scheerman- OSB

Heilig Land under fire

Der Museumspark Heilig Landstichting blieb während des Zweiten Weltkriegs geöffnet, u.a. weil der Reichsdeutsche Theo Baader Verwaltungsleiter des Museums war. Er entpuppte sich als fanatisches NSDAP-Mitglied, sympathisierte mit den deutschen Besatzern und hatte gute Kontakte zum Sicherheitsdienst (SD) in Nimwegen. 1936 hatten deutsche Klosterschwestern das Pilgerhaus Casa Nova von belgischen Schwestern übernommen. Die deutschen Schwestern blieben während des Kriegs so weit wie möglich politisch neutral, halfen aus Nächstenliebe jedoch untergetauchten Flüchtlingen, darunter Jungen aus der Nachbarschaft. Den Dorfbewohnern aus der Umgebung wurde kostenlos ein Stück Land zur Verfügung gestellt, um dort Kartoffeln und Gemüse anzubauen.Das ruhige Leben im Museumspark nahm eine drastische Wende, als Tausende amerikanische Fallschirmjäger der 82. Airborne Division am Sonntag, den 17. September 1944 bei Groesbeek landeten. Es war der Beginn der Operation Market Garden. Die Amerikaner errichteten ihr Lager im Park. Am selben Tag floh Baader in seine Heimat. Während der Kämpfe um die Waalbrücke flüchteten sich viele Menschen aus der Nimweger Innenstadt in den Museumspark, sodass das Pilgerhaus schnell überlastet war. Die Schwestern kamen mit der Versorgung der vielen Hilfesuchenden kaum noch hinterher. Neben untergetauchten Juden und weiteren Flüchtlingen boten sie auch Schulkindern Unterschlupf.Am 2. Oktober 1944 beschossen die Deutschen den Park aus dem Reichswald heraus mit zahlreichen Granaten. Dabei wurden der Garten Getsemani, der Palast des Pilatus, das Restaurant Jerusalem, das Untergeschoss und die Eingangstür des Klosters sowie die Kinderkapelle getroffen. Viele Objekte gingen verloren, darunter alte palästinensische Töpferarbeiten und eine Sammlung historischer palästinensischer Münzen. Eine Granate bohrte sich durch die Kuppel der Zönakelkirche. Priorin Schwester Bernharda, die bereits seit geraumer Zeit im St.-Canisius-Krankenhaus lag, wurde wegen Spionageverdacht verhaftet. Den Schwestern war jeglicher Kontakt zur Außenwelt untersagt. Am 7. November wurden sie dazu aufgefordert, ihr Kloster zu verlassen. Erst am 4. September 1945 erhielten sie von der Militärverwaltung Tilburg die Erlaubnis, ins Casa Nova zurückzukehren.Nach dem 8. Februar 1945 kehrte im Museumspark wieder Ruhe ein. Insgesamt liegen 34 Kriegsopfer auf dem Friedhof des Museumsgeländes begraben. De Heilig Land Stichting kon tijdens de oorlog gewoon open blijven mede omdat de Rijksduitser Baader secretaris van het bestuur van de Heilig Land Stichting was. Hij ontpopte zich als een fanatiek lid van de NSDAP, sympathiseerde met de Duitse bezetter en onderhield goede contacten met de Sicherheitsdienst (SD) in Nijmegen. In 1936 hadden Duitse zusters het pelgrimshuis Casa Nova overgenomen van de Belgische zusters. De Duitse zusters bleven tijdens de oorlog zoveel mogelijk politiek neutraal, maar hielpen uit naastenliefde onderduikers. Zo waren er jongens uit de buurt ondergedoken en er werd gratis grond ter beschikking te gesteld voor dorpsbewoners om hun eigen aardappels en groenten te verbouwen.Het rustige leven op de Heilig Land Stichting veranderde op slag met de dropping van duizenden paratroopers van de 82nd Airborne Division op zondag 17 september 1944 bij Groesbeek. Operatie Market Garden was begonnen. De Amerikanen namen hun intrek en diezelfde zondag vluchtte Baader naar zijn vaderland. Veel bewoners van de Nijmeegse binnenstad zijn tijdens de gevechten om de Waalbruggen gevlucht naar de Heilig Land Stichting zodat het pelgrimshuis spoedig overbelast raakte. De zusters konden de stroom vluchtelingen niet aan. Behalve aan onderduikers waaronder Joden en vluchtelingen boden ze ook onderdak aan schoolkinderen.Op 2 oktober 1944 daalde een regen van granaten vanuit het Reichswald neer op de Heilig Land Stichting. Het Hof van Olijven, het paleis van Pilatus, het Restaurant Jerusalem, het souterrain en de voordeur van het klooster en de kinderkapel werden geraakt. Er gingen veel voorwerpen verloren zoals oud Palestijns aardewerk en een collectie oude Palestijnse munten. Een granaat boorde zich door de koepel van de Cenakelkerk. Priorin zuster Bernharda die al geruime tijd in het St. Canisius Ziekenhuis verbleef, werd gearresteerd op verdenking van spionage. De zusters mochten geen contact meer hebben met de buitenwereld en op 7 november kwam het bericht dat ze moesten vertrekken. Pas op 4 september 1945 mochten zij van het Militair Gezag te Tilburg naar Casa Nova terugkeren. Na 8 februari 1945 keerde de rust weer op de Heilig Land Stichting. In totaal zijn 34 oorlogsslachtoffers op de begraafplaats van de Heilig Land Stichting begraven.Wandelroute ‘Verhalen dicht bij huis, 1944-1945’ De bewoners van Heilig Landstichting kregen op vele manieren met de oorlog te maken. In de laatste jaren van de oorlog heerste er schaarste en waren het dorp en het museum doelwit tijdens de gevechten. De persoonlijke verhalen over deze tijd in de Heilig Landstichting zijn verwerkt in een boekje met wandelroute ‘Verhalen dicht bij huis, 1944-1945’.De wandelroute neemt je mee langs bijzondere plekken in het museumpark en vertelt vooral de ‘dicht bij huis ervaringen’ van gewone burgers. Over de hachelijke situatie waarin ze verzeild raakten door de confrontaties tussen geallieerde en Duitse troepen en de gevaren waaraan ze waren blootgesteld.Bezoekers van Orientalis met een geldig entreebewijs kunnen het wandelrouteboekje gratis af halen bij de entree van het museum.

 Heilig Land unter Beschuss  Heilig Land onder vuur

In October 1944, to more quickly supply the Allied forces, access had to be gained to the port of Antwerp. The 1st Canadian Army was given the task to capture the roads to and the banks of the Scheldt. A part of this operation, the Allies advanced towards Woensdrecht and Bergen op Zoom, and via the Kreekrakdam, to Zuid-Beveland.
On the 13th of October 1944, the Canadian regiment, The Black Watch (Royal Highland Regiment) of Canada, was ordered to capture the German positions on the railway embankment at Woensdrecht. The assault ended in tragedy. Private John Dubetz survived, but 58 other Canadian soldiers were killed. Afterwards, the Canadians called this day: Black Friday.&#13;
&#13;
 &#13;

Black Friday

Um die alliierten Truppen schneller mit Nachschub versorgen zu können, musste im Oktober 1944 der Zugang zum Antwerpener Hafen ermöglicht werden. Die 1. kanadische Armee bekam den Befehl die Zufahrtswege und die Ufer der Schelde zu erobern. Dazu gehörte auch das Vorrücken alliierter Einheiten nach Woensdrecht und Bergen op Zoom und über den Kreekrakdam nach Zuid-Beveland.
Das kanadische Regiment The Black Watch, des Royal Highland Regiments of Canada hatte Befehl am 13. Oktober 1944 deutsche Stellungen auf dem Bahndeich bei Woensdrecht einzunehmen. Dieser Angriff endete in einem Drama. Soldat John Dubetz überlebte, aber 58 andere kanadische Soldaten wurden getötet. Im Nachhinein nannten die Kanadier diesen Tag: Black Friday.&#13;
&#13;
 &#13; Om de geallieerde troepen sneller te kunnen bevoorraden moest in oktober 1944 de toegang tot de Antwerpse haven worden vrijgemaakt. Het 1e Canadese Leger kreeg de taak de toegangswegen en de oevers van de Schelde te veroveren. Als onderdeel daarvan rukten de geallieerden op naar Woensdrecht en Bergen op Zoom en via de Kreekrakdam naar Zuid-Beveland.Het Canadese regiment The Black Watch (Royal Highland Regiment) of Canada kreeg de opdracht om op 13 oktober 1944 Duitse stellingen in te nemen op de spoordijk bij Woensdrecht. Deze bestorming liep uit op een drama. Soldaat John Dubetz overleefde het, maar 58 andere Canadese soldaten werden gedood. Naderhand noemden de Canadezen deze dag: Black Friday.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a><div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://youtube.com/embed/HPdL4kK6As4" start="0"></iframe></div><div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/Iu9WYpABNRE " start="0"></iframe></div>

 Schwarzer Freitag Black Friday

The German military move with the code name Fallstorch (Operation Stork) aims to stop an allied advance from the bridgehead north of Nijmegen. A partly successful, but mainly risky operation in which the water itself forms an enemy on the battlefield.Blowing up the dyke and the ensuing floods force the allied troops to abandon certain positions. The large scale of the floods soon become apparent. On Sunday 3 December, the Allies launch a large-scale evacuation of the Betuwe—code name Operation Noah. During this water-war the English travel in storm boats and amphibious vehicles such as the Weasel and DUKW. The Germans move around in Schwimmwagen, canvas Faltboten, rubber dinghies, canoes and other confiscated material. Around Christmas the water level drops, and ice forms. The high water in February 1945 causes a second flooding. This one also jeopardizes the German line of defense. Every effort is made to close the hole in the dyke. Inland vessels are used as caissons, but the current is so strong that the ships end up far inland. Shortly after capturing Arnhem, Canadian engineering equipment is used to start the preliminary sealing of the now 225-metre dyke breach. It takes ten days for an emergency dyke to be constructed.

water_als_wapen.jpg

Water as weapon

Dieser militärische Schachzug der deutschen Truppen unter dem Decknamen „Fall Storch“ zielt darauf ab, den alliierten Vormarsch vom Brückenkopf im Norden von Nimwegen zu stoppen. Eine teilweise erfolgreiche, vor allem aber risikoreiche Operation, bei der das Wasser selbst zum Feind auf dem Kampfschauplatz wird.Die Sprengung des Deiches und die darauf folgenden Überflutungen zwingen die alliierten Truppen, bestimmte Positionen zu verlassen. Schon bald wird das gewaltige Ausmaß der Überflutungen deutlich. Am Sonntag, den 3. Dezember beginnen die Alliierten unter dem Decknamen „Operation Noah“ mit einer groß angelegten Evakuierung der Betuwe. In diesem Wasserkrieg bewegen sich die Engländer mit Sturmbooten und Amphibienfahrzeugen, wie Weasel und DUKW, fort. Die Deutschen nutzen dafür Schwimmwagen, Canvas-Faltboote, Schlauchboote, Kanus und anderes beschlagnahmtes Material.Um Weihnachten sinkt das Wasser und gefriert zu Eis. Das Hochwasser im Februar 1945 sorgt für eine zweite Flutwelle. Dabei gerät auch die deutsche Verteidigungslinie in Gefahr. Mit aller Macht versucht man, das Loch im Deich abzudichten. Dafür werden Binnenschiffe als Senkkästen eingesetzt. Aber die Strömung ist so stark, dass die Schiffe landeinwärts getrieben werden. Kurz nach der Eroberung von Arnheim beginnt man, mit Material der kanadischen Pioniertruppen das inzwischen 225 Meter breite Loch im Deich vorläufig abzudichten. Innerhalb von zehn Tagen entsteht ein Notdeich. Deze militaire zet van de Duitse troepen met de codenaam Fallstorch (Operatie Ooievaar) heeft als doel een geallieerde opmars vanuit het bruggenhoofd ten noorden van Nijmegen te stoppen. Een deels geslaagde maar vooral risicovolle operatie waarbij het water zelf een vijand vormt op het strijdtoneel.Het opblazen van de dijk en de daaropvolgende overstromingen dwongen de geallieerde troepen bepaalde posities te verlaten. Al gauw werd de grote schaal van de overstromingen duidelijk. Op zondag 3 december lanceerden de geallieerden een grootschalige evacuatie van de Betuwe die als codenaam Operatie Noach had. In deze wateroorlog verplaatsen de Engelsen zich met stormboten en amfibievoertuigen als de Weasel en Dukw. De Duitsers verplaatsen zich in Schwimmwagen, canvas Faltboten, rubberboten, kano’s en ander ingevorderd materiaal.Rond kerst zakt het water en komt ijs. Het hoge water in februari 1945 zorgt voor een tweede vloedgolf. Hierbij komt ook de Duitse verdedigingslinie in gevaar. Met man en macht probeert men het gat in de dijk te dichten. Hiervoor worden binnenvaartschepen gebruikt als caissons. Maar de stroming is zo sterk dat de schepen landinwaarts belanden. Kort na de verovering van Arnhem wordt met Canadees geniematerieel begonnen aan de voorlopige afdichting van het dijkgat dat inmiddels 225 meter breed is. Binnen tien dagen verrijst een nooddijk.FietsrouteKlik <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://www.visitnijmegen.com/routes/3834431074/water-als-wapen-rindern">hier</a> voor een fietsroute langs de luisterplekken in Elden en Rindern over het Wapen als Wapen.&nbsp;

 Wasser als Waffe Water als wapen

General Crerar's 1st Canadian Army was given orders to liberate the parts of the Netherlands that were still occupied by the Germans. This went reasonably well and on 5th April, the village of Angerlo, just south of Doesburg, was liberated. In some places, the Germans left without a sound, whilst in other places, heavy fighting ensued. The German troops in Doesburg maintained their positions, hidden in the town's built up areas, and as was often the case, the civilian population bore the brunt of it.It was unfortunate for the people of Doesburg that the Germans in their town were such fanatics, and so unwilling to give up their positions. Orders from above had instructed the German soldiers to defend the bridge over the River IJssel at any cost. And on the night of 3rd April, the Canadian Army opened fire. People could hear grenades being fired at a rate of 20 a minute, but the Germans held their position. The allied artillery fire went on for days on end, and for two weeks, thousands of people in Doesburg hid in their cellars in fear.The Germans finally left on 15th April 1945 but shortly before their departure, decided to blow up a few of the town's monuments. The German engineers had a special demolition squad, a ‘Sprengkommando’, to do the job properly, and the people of Doesburg were forced to watch in suffering as the magnificent tower of Martini Church was destroyed. In turn, the local synagoge, the water tower, the windmill and the bridge over the River IJssel were destroyed. The allied shooting and German demolition of the town's monuments was an extremely high price for the historic town of Doesburg to have to pay. The Martini tower, the tallest tower in Gelderland, was not rebuilt until 1972. The other monuments were never rebuilt.&nbsp;

Waiting for liberation

Die 1. Kanadische Armee unter dem Befehl von General Crerar hatte den Auftrag, den noch besetzten Teil der Niederlande zu befreien. Sie kam ziemlich gut voran und am 5. April war das Dorf Angerlo, das im Süden an Doesburg grenzt, befreit. In einigen Orten zogen die Deutschen in aller Stille ab, in anderen leisteten sie heftigen Widerstand. Die deutschen Truppen bei Doesburg hielten sich in bebautem Gebiet versteckt. Wie so oft waren die Zivilisten die Leidtragenden.Doesburg hatte das Pech, dass sich hier einige beharrliche Deutsche verschanzt hatten. Auf Befehl von oben sollten sie die IJsselbrücke bis zum Äußersten verteidigen. In der Nacht vom 3. auf den 4. April eröffnete die kanadische Armee das Feuer. Man zählte in dieser Nacht in Doesburg 20 Granaten pro Minute. Aber die Deutschen wichen keinen Millimeter. So setzte sich das alliierte Artilleriefeuer noch tagelang fort. Tausende Doesburger Bürger lebten zwei Wochen lang in ihren Kellern in Angst.Am 15. April zogen die Deutschen endlich ab. Kurz vorher jedoch sprengten sie noch mehrere Baudenkmäler. Deutsche Pioniere hatten zu diesem Zweck ein spezielles Sprengkommando abgestellt. Die Doesburger mussten an diesem Tag tatenlos zusehen, wie der stolze Turm der Martinikirche zerstört wurde. Im Fallen zertrümmerte er obendrein die örtliche Synagoge. Auch der Wasserturm, die Wallmühle und die Brücke über die IJssel wurden gesprengt. So hat die historische Innenstadt von Doesburg – durch die alliierten Beschießungen und die Sprengung bedeutender Bauwerke – für ihre Befreiung einen hohen Preis bezahlt. Erst 1972 war der größte Kirchturm der Provinz Gelderland wiederhergestellt. Die übrigen Bauwerke wurden nie wieder aufgebaut. Het 1e Canadese&nbsp;leger van generaal Crerar had de opdracht om het nog bezette Nederland te bevrijden. Dat ging tamelijk voorspoedig. Op 5 april was het dorp Angerlo, even ten zuiden van Doesburg, bevrijd. In sommige plaatsen&nbsp;vertrokken de Duitsers in alle stilte, in andere plaatsen werd hevig verzet geboden. De Duitse troepen bij Doesburg hielden zich schuil in bebouwd gebied. Zoals zo vaak was de burgerbevolking hiervan de dupe.Doesburg had de pech dat een aantal fanatieke Duitsers zich hier had verschanst. Op bevel van hogerhand moesten ze de IJsselbrug tot het uiterste verdedigen. In de nacht van 3 op 4 april opende het Canadese leger het vuur. Men telde die nacht in Doesburg 20 granaten per minuut. Maar de Duitsers wisten van geen wijken. Het geallieerde artillerievuur ging daarom nog dagenlang door. Duizenden Doesburgers leefden twee weken lang angstig in hun kelders.Uiteindelijk vertrokken de Duitsers op 15 april. Vlak voor hun aftocht besloot men&nbsp;enkele monumenten op te blazen. De Duitse genie had daarvoor een speciaal ‘Sprengkommando’ in het leven geroepen. De Doesburgers moesten die dag lijdzaam toezien hoe de trotse toren van de Martinikerk werd verwoest. In zijn val werd ook nog de plaatselijke synagoge verpletterd. Ook de watertoren, de walmolen en de brug over de IJssel werden opgeblazen. De historische binnenstad van Doesburg had door de geallieerde beschietingen en het opblazen van de monumenten een hoge tol betaald. Pas in 1972 was de grootste kerktoren van Gelderland herbouwd. De overige monumenten zijn nooit meer herbouwd.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/E-b0duNXbcc?showinfo=0"></iframe>

 Späte Befreiung Late bevrijding

At the end of the war, the allied air forces were continually bombing German towns, cities and strategic targets, in the hope that it would bring Germany to its knees more quickly. However, civilian targets in the Netherlands were often hit, which is what happened in Doetinchem on 19th, 21st and 23rd March 1945. The people of Doetinchem were taken completely by surprise. The historical town centre was damaged irreparably and the town hall, synagogue and St. Catherine’s Church went up in flames. In total, 120 buildings were destroyed, 143 people were killed and hundreds wounded.Were the bombings intentional, or were they a mistake? No one really knows, yet the people of Doetinchem had their suspicions. The first attack (on 19th March) was meant to hit two strategic targets: a factory that made parts for aeroplanes and a communications station. These targets had been identified by the resistance, but the bombs missed both. The second attack (on 21st March) was apparently a mistake. The actual target was the German town of Isselborg, just over the border. Another explanation could have been an allied air force’s attempt to free the roads of German resistance from the air, considering the German occupiers had built substantial reinforcements in Doetinchem for sabotaging the allied advancement.The German troops were quite happy with the situation and took advantage of the bombings. They used the ruins of the town to hide in and blocked off the entry roads with old tram carriages.The resistance managed to save a few bridges before they were blown up and on 2nd April, after some heavy fighting, Doetinchem was liberated by the Canadian Army. The town centre was eventually rebuilt, but it had lost its heart and soul.

Allied bombings

Am Ende des Krieges bombardierte die alliierte Luftwaffe quasi kontinuierlich deutsche Städte und strategische Objekte. Man hoffte, Deutschland auf diese Weise rasch in die Knie zu zwingen. Regelmäßig wurden jedoch auch zivile Ziele in den Niederlanden getroffen. Dies geschah in Doetinchem am 19., 21. und 23. März. Es traf die Bevölkerung von Doetinchem völlig unvorbereitet. Das historische Stadtzentrum wurde irreparabel beschädigt und das Rathaus, die Synagoge sowie die Catherina-Kirche gingen in Flammen auf. Insgesamt wurden 120 Gebäude zerstört. 143 Menschen starben und hunderte wurden verwundet.Waren es irrtümliche Bombardierungen oder verbarg sich eine Strategie dahinter? Niemand weiß es sicher, aber es bestehen Vermutungen. Die erste Bombardierung (am 19. März) soll zwei strategische Ziele gehabt haben: eine Fabrik für Flugzeugteile und einen Kommunikationsbunker. Diese Ziele waren vom Widerstand genannt worden. Beide wurden verfehlt. Bei der zweiten Bombardierung (am 21. März) soll es sich um ein Versehen gehandelt haben. Das eigentliche Ziel sei die deutsche Kleinstadt Isselburg nahe der Grenze gewesen. Eine dritte Erklärung besagt, dass die Deutschen in Doetinchem Befestigungen errichtet hatten, um den Vormarsch der Alliierten zu sabotieren. Aus der Luft habe man versucht, den Weg frei zu machen und so den deutschen Widerstand zu brechen.Die Bombardierungen konnten die deutschen Truppen nicht entmutigen. Sie verschanzten sich in den Ruinen der Stadt und versperrten die Zugangswege mit Straßenbahnwaggons. Niederländische Widerstandskämpfer konnten verhindern, dass zudem noch Brücken gesprengt wurden. Am 2. April wurde Doetinchem nach einigen heftigen Gefechten von der kanadischen Armee befreit. Das Stadtzentrum wurde wiederaufgebaut, aber die Seele des alten Städtchens ließ sich nicht wiederherstellen. Aan het eind van de oorlog was de geallieerde luchtvloot vrijwel continu bezig met het bombarderen van Duitse steden en strategische objecten. Zo hoopte men Duitsland snel op de knieën te krijgen. Maar regelmatig werden ook burgerdoelen in Nederland getroffen. Dat gebeurde in Doetinchem op 19, 21 en 23 maart. De bevolking van Doetinchem was volkomen verrast. Het historische stadscentrum werd onherstelbaar beschadigd en het stadhuis, de synagoge en de Catherinakerk gingen in vlammen op. In totaal werden 120 gebouwen verwoest. Ook vielen er 143 doden en honderden gewonden.Waren dit vergissingsbombardementen of zat er een strategie achter? Niemand die het zeker weet, al zijn er wel vermoedens. Het eerste bombardement (op 19 maart) zou twee strategische doelen hebben gehad, een vliegtuigonderdelenfabriek en een verbindingspost. Deze doelen waren aangewezen door het verzet. Beide werden gemist. Het tweede bombardement (op 21 maart) zou een vergissing zijn geweest. Het eigenlijke doelwit was het Duitse stadje Isselborg, net over de grens. Een derde verklaring is dat de Duitsers in Doetinchem versterkingen hadden gebouwd om de geallieerde opmars te saboteren. Vanuit de lucht zou men hebben geprobeerd de weg vrij te maken en zo het Duitse verzet te breken.De bombardementen konden de Duitse troepen echter niet ontmoedigen. Ze verschansten zich in de ruïnes van de stad en ze versperden de toegangswegen met oude tramwagons. Het verzet wist te voorkomen dat er ook nog enkele bruggen werden opgeblazen. Op 2 april werd Doetinchem na enkele felle gevechten bevrijd door het Canadese leger. Het stadscentrum werd herbouwd, maar de ziel van het oude stadje kwam niet meer terug. <div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/OLxuiVI0sIY" start="0"></iframe></div>

 Bombardierungen Bombardementen

German troops had built a defensive line on the north side of the Mark Canal. Overnight, on the 3rd of November 1944, Polish troops from the 1st Polish Armoured Division first began a feint toward Terheijden. Then, at Ter Aalst, another unit crossed the canal in inflatable boats and surprised the German troops in their foxholes. After some fighting, the Poles managed to establish a bridgehead.
At the same time, at the Marksluis near Oosterhout, the Poles tried to cross the Mark Canal. That was a lot less successful, as they came under heavy German fire. Eventually, with the support of artillery and fighter aircraft, they still managed to reach the other side. Polish sappers immediately started constructing a Bailey bridge. This was a turning point in the action, the Poles broke through and the bridge was named the Success Bridge.&#13;
&#13;
 &#13;

The battle of Mark Canal

An der Nordseite des Markkanaal hatten deutsche Truppen eine Verteidigungslinie errichtet. Am 3. November 1944 setzten die Polen der 1. polnischen Panzerdivision erst einen Scheinangriff ein, in Richtung Terheijden. Anschließend überquerte eine andere Einheit bei Ter Aalst den Kanal mit Faltboten und überraschte die deutschen Soldaten in ihren Schützenlöchern. Nach einigem Kampf gelang es den Polen einen Brückenkopf zu platzieren.
Zur gleichen Zeit versuchten Polen an der Markschleuse bei Oosterhout den Markkanaal zu überqueren. Das verlief allerdings ganz und gar nicht so erfolgreich, denn sie gelangten direkt unter schweren deutschen Beschuss. Letztendlich konnten sie mit Hilfe von Artillerie und Jagdflugzeugen doch noch das andere Ufer erreichen. Die sogenannten Geniesoldaten der Polen machten sich sofort an den Aufbau einer Baileybrücke. Dies war der entscheidende Wendepunkt der Aktion: die Polen konnten durchbrechen! Aus diesem Grund erhielt die Brücke den Namen: ‘Succes Bridge’.&#13;
&#13;
 &#13; Aan de noordkant van het Markkanaal hadden Duitse troepen een verdedigingslinie aangelegd. Op 3 november 1944 begonnen Poolse soldaten van de 1e Poolse Pantserdivisie 's nachts eerst een schijnaanval in de richting van Terheijden. Vervolgens stak een andere eenheid bij Ter Aalst het kanaal over met vouwboten en verraste de Duitse militairen in hun schuttersputten. Na enige gevechten wisten de Polen een bruggenhoofd te vestigen.Tegelijkertijd probeerden Polen bij de Marksluis bij Oosterhout het Markkanaal over te steken. Dat verliep heel wat minder succesvol, want ze kwamen direct onder zwaar Duits tegenvuur te liggen. Uiteindelijk wisten ze met steun van artillerie en jachtvliegtuigen toch de overkant te bereiken. Onmiddellijk begonnen Poolse geniesoldaten met de aanleg van een Baileybrug. Dit was een keerpunt in de actie, de Polen braken door, en daarom kreeg de brug de naam Succes Bridge.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 Der Kampf um den Markkanaal De slag om het Markkanaal

On the 28th of October 1944, the Dragon battle group from the 1st Polish Armoured Division liberated the village of Dorst. After an earlier artillery barrage, at eight o'clock in the evening the Poles surprised the Germans in Dorst who were still preparing their evening meal.
But it wasn’t over yet. The next morning, supported by artillery, German troops, launched a counter attack and fighting broke out in in four different places in the village. The alarm was raised at Polish headquarters. They realised the planned liberation of Breda was at risk. Sherman tanks were immediately sent to Dorst.
After a fierce battle, in which both sides suffered losses, Polish tanks took out the German artillery and Dorst was liberated for the second time.&#13;
&#13;
 &#13;

Twice conquered

Am 28. Oktober 1944 eroberte die Kampftruppe Dragon der 1. polnischen Panzerdivision das Dörfchen Dorst. Nach vorherigem Artilleriebeschuss überraschten die Polen, um acht Uhr abends, die deutschen Soldaten, die sich gerade etwas zu Essen machten.
Damit war es aber nicht getan. Am nächsten Morgen setzten deutsche Truppen, mit Unterstützung von Geschützen, den Gegenangriff ein. An vier verschiedenen Stellen im Dorf brachen Kämpfe aus. Im polnischen Hauptquartier wurde Alarm geschlagen. Dort fürchtete man um die geplante Befreiung Bredas und reagierte sofort: Shermanpanzer wurden nach Dorst dirigiert.
Nach schweren Kämpfen, bei denen beide Seiten Verluste erlitten, konnten die polnischen Panzer das deutsche Geschütz ausschalten. Damit wurde Dorst zum zweiten Mal erobert.&#13;
&#13;
 &#13; Op 28 oktober 1944 veroverde de gevechtsgroep Dragon van de 1e Poolse Pantserdivisie het dorpje Dorst. Na eerdere artilleriebeschietingen verrasten de Polen om acht uur 's avonds de Duitse soldaten in Dorst die nog bezig waren met eten koken.Maar daarmee was het niet gedaan. De volgende morgen zetten Duitse troepen, ondersteund door geschut, de tegenaanval in en braken er op vier verschillende plaatsen in het dorp gevechten uit. Op het Poolse hoofdkwartier werd alarm geslagen. Men zag daar de geplande bevrijding van Breda in gevaar komen. Onmiddellijk werden Sherman-tanks naar Dorst gedirigeerd.Na een felle strijd waarbij aan beide kanten verliezen werden geleden, schakelden de Poolse tanks het Duitse geschut uit en werd Dorst voor de tweede keer veroverd.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 Zwei Mal erobert Twee keer veroverd

At the exit of Troarn, east of Caen, the bridge of Saint-Samson over the Dives river was the objective of a heroic act on 6 June 1944. Around 05:00, a five meters wide first breach was opened between the pillars of the bridge. The originator of this plan was Major Roseveare of the 3rd Parachute Squadron of the 6th British Airborne Division.Tim Roseveare was born in 1914. He was commissioned into the Royal Engineers in 1939, and from 1941 to 1942 he was an instructor for the 141 Officer Cadet Training Unit E. He joined the Airborne Forces in 1943 and was given command of the 3rd Parachute Squadron. Tim Roseveare was parachuted at 00:50 at the drop zone of Ranville, unfortunately eleven kilometres from his planned drop point and his first objective, the Troarn bridge. He was able to gather around him a small group of lost sappers, before advancing on foot with as many explosives as they could pick up. After dividing his men into two groups, he made his way to the Troarn bridge.In the meanwhile, he got his hands on a medical jeep. He emptied it of medical equipment, piled on board seven men and set up an eight soldier in the trailer to act as a rear shooter. Roseveare himself took the wheel of the vehicle. At the entrance of Troarn, he could not avoid a barbed wire roadblock. It took twenty minutes to free the jeep. Roseveare rushed down the main street, while the men’s machine-guns crackled under a flood of German bursts. Unfortunately, the soldier in charge of the rear machine-gun tipped out of the trailer. He would be taken prisoner, after which no one would see him again.Roseveare finally reached the bridge of Troarn, detached the trailer which he installed in the middle of the structure, lit a mini-rocket, and opened a breach of eight meters. Abandoning his jeep, Roseveare and his men retreated through the marshes via a small path towards the Bois de Bures, then towards the headquarters of the brigade that they would reach in the afternoon. Because of the German resistance, the British would have to wait until midday to definitively take the bridge, complete its destruction and liberate Troarn.

Major Tim Roseveare

Major Roseveare’s Feat at Troarn Bridge

Le 6 juin 1944, le pont de Saint-Samson sur la rivière Dives, qui est situé à la sortie de Troarn à l’est de Caen, fut l’objet d’un acte héroïque. Vers 5h00, une première brèche de cinq mètres de large fut ouverte entre les piliers du pont. L’initiateur de ce plan était le major Roseveare du 3ème escadron de parachutes de la 6ème division aéroportée britannique.Tim Roseveare est né en 1914. Il a été nommé au Génie royal en 1939. Il était instructeur pour la 141ème unité d’instruction des élèves-officiers E de 1941 à 1942. Il s’est joint aux forces aéroportées en 1943 et a reçu le commandement du 3ème escadron de parachutistes. Malheureusement, Tim Roseveare a été parachuté à 00h50 dans la zone de largage de Ranville, à onze kilomètres de son point de largage prévu et de son premier objectif, le pont de Troarn. Il a pu rassembler autour de lui un petit groupe de sapeurs perdus, avant d’avancer à pied avec autant d’explosifs que possible. Après avoir divisé ses hommes en deux groupes, il se dirigea vers le pont de Troarn.Pendant ce temps, il mit la main sur une jeep médicale. Il vida la jeep de son matériel médical, embarqua sept hommes à son bord et mis en place huit soldat dans la remorque pour agir comme tireur arrière. Roseveare lui-même conduit le véhicule. À l’entrée de Troarn, il ne put éviter un barrage de barbelés. Au bout de vingt minutes, la jeep fut dégagée. Roseveare se précipita dans la rue principale, tandis que les mitrailleuses des hommes crépitaient sous un déluge de rafales allemandes. Malheureusement, le soldat responsable de la mitrailleuse arrière s’est renversé hors de la remorque. Il aurait été emmené comme prisonnier, personne ne le revus après.Roseveare atteignit finalement le pont de Troarn, détacha la remorque qu’il installa au milieu de la structure, alluma une mini-fusée, et ouvrit une brèche de huit mètres. Abandonnant sa jeep, Roseveare et ses hommes se retirèrent dans les marais par un petit chemin vers le Bois de Bures, puis vers le quartier général de la brigade qu’ils atteignirent dans l’après-midi. En raison de la résistance allemande, les Britanniques ont dû attendre jusqu’à midi pour définitivement prendre le pont, achever sa destruction et libérer Troarn. Am Ortsausgang von Troarn, östlich von Caen, wurde die Brücke von Saint-Samson über den Fluss Dives am 6. Juni 1944 Schauplatz einer Heldentat. Gegen 05:00 Uhr wurde eine fünf Meter breite erste Lücke zwischen den Pfeilern der Brücke aufgerissen. Der Initiator dieses Plans war Major Roseveare von der 3. Fallschirmstaffel der 6. britischen Luftlandedivision.Tim Roseveare wurde 1914 geboren. 1939 trat er in den Dienst der Royal Engineers und war von 1941 bis 1942 Ausbilder der 141 Officer Cadet Training Unit E. 1943 wechselte er zu den Luftlandetruppen und erhielt das Kommando über das 3. Fallschirmgeschwader. Tim Roseveare wurde um 00:50 Uhr am Landepunkt Ranville mit dem Fallschirm abgesetzt – allerdings elf Kilometer von seinem geplanten Landepunkt und seinem ersten Ziel, der Brücke von Troarn, entfernt. Es gelang ihm, eine kleine Gruppe versprengter Pioniere um sich zu scharen, bevor er zu Fuß mit so viel Sprengstoff wie möglich vorstieß. Nachdem er seine Männer in zwei Gruppen aufgeteilt hatte, machte er sich auf den Weg zur Brücke von Troarn.In der Zwischenzeit konnte er einen Sanitätsjeep beschaffen. Er entfernte die medizinische Ausrüstung, brachte sieben Männer an Bord und platzierte einen achten im Anhänger, der als Heckschütze fungieren sollte. Roseveare übernahm das Steuer. Am Ortseingang von Troarn konnte er einer Stacheldrahtsperre nicht mehr ausweichen. Die Befreiung des Jeeps dauerte zwanzig Minuten. Roseveare raste dann unter Beschuss durch deutsche Maschinengewehre die Hauptstraße hinunter. Leider fiel der Soldat, der das hintere Maschinengewehr bediente, aus dem Anhänger. Er wurde gefangen genommen und seitdem nicht mehr gesehen.Roseveare erreichte schließlich die Brücke von Troarn, brachte den Anhänger mitten unter die Brücke, zündete eine Mini-Rakete und verursachte ein acht Meter breites Loch. Roseveare und seine Männer ließen den Jeep zurück und zogen sich durch die Sümpfe über einen kleinen Pfad in Richtung Bois de Bures und dann zum Hauptquartier der Brigade zurück, das sie am Nachmittag erreichten. Wegen des deutschen Widerstands mussten die Briten noch bis zum Mittag warten, um die Brücke endgültig einzunehmen, sie zu zerstören und Troarn zu befreien. Buiten Troarn, ten oosten van Caen, was de brug van Saint-Samson over de rivier de Dives het doelwit van een heroïsche daad op 6 juni 1944. Omstreeks 05:00 uur werd er tussen de pijlers van de brug een eerste bres van vijf meter breed gemaakt. De initiator van dit plan was majoor Roseveare van het 3e Parachutesquadron van de 6e Britse Luchtlandingsdivisie.&nbsp;Tim Roseveare werd geboren in 1914. Hij werd in 1939 in dienst genomen bij de Royal Engineers, en van 1941 tot 1942 was hij instructeur voor de 141 Officer Cadet Training Unit E. Hij voegde zich in 1943 bij de luchtlandingstroepen en kreeg het bevel over het 3e Parachutesquadron.&nbsp;Tim Roseveare werd om 00:50 uur geparachuteerd bij de landingsplek van Ranville. Helaas was dat elf kilometer verwijderd van zijn geplande landingspunt en zijn eerste doelwit: de brug van Troarn. Hij wist een kleine groep verdwaalde sappers om zich heen te verzamelen. De groep ging te voet verder, met zoveel explosieven als ze konden meenemen. Nadat hij zijn mannen in twee groepen had verdeeld, ging hij op weg naar de brug van Troarn.In de tussentijd wist hij een medische jeep te bemachtigen. Hij haalde de medische hulpmiddelen eruit, propte er zeven mannen in en zette een achtste soldaat, die dienstdeed als schutter aan de achterkant, in de aanhanger. Roseveare zelf ging achter het stuur van het voertuig zitten. Bij de ingang van Troarn was er een wegversperring van prikkeldraad, die hij niet kon ontwijken. Het kostte twintig minuten om de jeep los te krijgen. Roseveare racete door de hoofdstraat, terwijl de machinegeweren van de mannen knetterden onder een stortvloed van Duitse salvo's. Helaas viel de soldaat die het achterste machinegeweer bediende uit de aanhanger. Hij werd gevangengenomen, waarna niemand hem meer zou zien.Uiteindelijk bereikte Roseveare de brug van Troarn. Hij maakte de aanhanger los en zette die in het midden van de brug, stak een miniraket af, en sloeg een bres van acht meter. Roseveare en zijn mannen lieten de Jeep achter en trokken zich terug door de moerassen via een smal pad richting de Bois de Bures, en vervolgens richting het hoofdkwartier van de brigade waar ze 's middags aankwamen. Vanwege het Duitse verzet moesten de Britten tot de middag wachten voordat ze de brug definitief konden innemen, de vernietiging ervan konden voltooien en Troarn konden bevrijden.

 Exploit du major Roseveare au pont de Troarn Major Roseveare's Meisterleistung an der Brücke von Troarn De prestatie van majoor Roseveare bij de brug van Troarn

William Buddell entered military service on 25 July 1941. And soon he volunteered for deployment to Europe like thousands of his compatriots. William was trained as an officer and assigned to the Canadian Armoured Corps (armoured units). On 23 March 1942, he left the troop ship and set foot on British soil. Many of the Allied forces gathered in Britain to be deployed somewhere in Europe at a suitable time.&nbsp; &nbsp; Buddell was assigned to the 1st Armoured Car Regiment Royal Canadian Dragoons. This was a reconnaissance unit with armoured vehicles. Their baptism by fire followed in early November 1943. The regiment was transferred by ship to Sicily, Italy, where the Allies had landed in July. Until mid-January 1945, the regiment made itself useful here and in southern Italy. &nbsp; &nbsp; Among other things, the Canadian units from Italy were transferred to the front in Northwest Europe to force a decision there. Among them were the Dragoons. When Buddell returned to the Dragoons after a short leave in England, his unit was active in the Netherlands. It was April at this point, and the Dragoons were deployed for the first time to their full potential as a true armoured car regiment.&nbsp;&nbsp;Buddell experienced all this from up close. His Squadron gained a spectacular lot of ground in Friesland. The highlight was 14 April. On that day, B Squadron left Oosterwolde and in the evening liberated Dokkum and reached the Wadden Sea. Throughout the day, the unit, commanded by Buddell, had been at the forefront each time. B Squadron had advanced no less than 91 kilometres in a single day.&nbsp; &nbsp; Now that the Canadians had reached the Wadden Sea, the German troops in Friesland and Groningen were separated. But 15 April also showed that this success had a downside. Buddell and his men were sent to Birdaard in the afternoon. Groups of Germans were still there, and shooting broke out between them and the NBS The Dragoons joined in the fight at the request of the NBS The Canadian contribution soon proved decisive. But Buddell, of all people, was hit in his right shoulder by a sniper at the end of the battle.&nbsp;The Dragoons gave first aid to Buddell, who was bleeding heavily. The regimental doctor noted that he could barely feel a pulse and specialist help was needed. For that, he had to be transferred to the Field Dressing Station in Overijssel.&nbsp; &nbsp; Along the way, every effort was made to keep Buddell alive. Extra blood plasma was administered in the ambulance. But on arrival at 04:00, it turned out that William Buddell had died.&nbsp; &nbsp; Between 12 and 15 April, the Dragoons had penetrated deep into Friesland, well ahead of the rest of the troops. The downside of this success was that they were very far from specialist medical help. A risk that reconnaissance units sometimes had to take. As was the case here. Unfortunately, this proved fatal for Buddell. &nbsp; &nbsp; Buddell is honoured in Birdaard with a plaque on the war memorial.

A Canadian staghound in the streets of Dokum. 

Portret of Buddell

Casualty care

William Buddell fatally injured at Birdaard 

William Buddell trat am 25. Juli 1941 in den Militärdienst ein. Und schon bald meldete er sich, wie Tausende seiner Landsleute, freiwillig zum Einsatz in Europa. William wurde zum Offizier ausgebildet und dem Canadian Armoured Corps (gepanzerte Einheiten) zugeteilt. Am 23. März 1942 verließ er das Truppenschiff und setzte seinen Fuß auf britischen Boden. In Großbritannien sammelten sich viele der alliierten Truppen, um zu einem geeigneten Zeitpunkt irgendwo in Europa eingesetzt zu werden.&nbsp;Buddell wurde dem 1st Armoured Car Regiment Royal Canadian Dragoons zugeteilt. Dies war eine Aufklärungseinheit mit gepanzerten Fahrzeugen. Die Feuertaufe folgte Anfang November 1943. Das Regiment wurde per Schiff nach Sizilien, Italien, verlegt, wo die Alliierten im Juli gelandet waren. Bis Mitte Januar 1945 leistete das Regiment hier und in Süditalien einen großen Einsatz.&nbsp;&nbsp;Um eine Entscheidung an der Front in Nordwesteuropa zu erzwingen, wurden u.a. kanadische Einheiten aus Italien verlegt. Dies galt auch für die Dragoons. Als Buddell nach einem kurzen Urlaub in England zu den Dragoons zurückkehrte, war seine Einheit in den Niederlanden aktiv. Es war jetzt April, und zum ersten Mal wurden die Dragoons als echtes Panzerwagenregiment eingesetzt.&nbsp;&nbsp;Buddell erlebte dies alles hautnah mit. Seine Staffel machte spektakuläre Geländegewinne in Friesland. Der Höhepunkt war der 14. April. An diesem Tag verließ die B Squadron Oosterwolde und befreite am Abend Dokkum und erreichte das Wattenmeer. Im Laufe des Tages hatte die von Buddell befehligte Einheit jedes Mal die Vorhut gebildet. Die B Squadron war an einem einzigen Tag bis zu 91 Kilometer vorgedrungen.&nbsp;Jetzt, da die Kanadier das Wattenmeer erreicht hatten, waren die deutschen Kräfte in Friesland und Groningen getrennt. Am 15. April wurde jedoch auch deutlich, dass dieser Erfolg eine Kehrseite hatte. Buddell und seine Männer wurden am Nachmittag nach Birdaard geschickt. Dort gab es immer noch Gruppen von Deutschen, und es kam zu Feuergefechten mit den NBS. Die Dragoons griffen auf Ersuchen der NBS in den Kampf ein. Der kanadische Beitrag erwies sich bald als entscheidend. Doch ausgerechnet Buddell wurde am Ende der Schlacht noch von einem Scharfschützen in die rechte Schulter getroffen.&nbsp;Die Dragoons leisteten dem stark blutenden Buddell erste Hilfe. Der Regimentsarzt stellte fest, dass kaum noch ein Puls zu fühlen war und fachärztliche Hilfe nötig war. Doch dazu musste er in die Field Dressing Station in Overijssel gebracht werden.&nbsp;Auf dem Weg dorthin wurde alles unternommen, um Buddell am Leben zu erhalten. In der Ambulanz wurde noch einmal zusätzliches Blutplasma verabreicht. Doch bei seiner Ankunft um 04:00 Uhr zeigte sich, dass William Buddell gestorben war.&nbsp;Die Dragoons waren zwischen dem 12. und 15. April mit großem Vorsprung vor den übrigen Truppen tief nach Friesland vorgedrungen. Die Kehrseite dieses Erfolgs war, dass sie weit davon entfernt waren, Zugang zu medizinischer Spezialversorgung zu haben. Ein Risiko, das Aufklärungseinheiten manchmal eingehen mussten. So auch hier. Für William Buddell wurde dies leider zum Verhängnis.&nbsp;&nbsp;Buddell wird in Birdaard mit einer Gedenktafel am Kriegerdenkmal geehrt.&nbsp; William Buddell ging op 25 juli 1941 in militaire dienst. En al snel meldde hij zich net als duizenden landgenoten vrijwillig aan voor inzet in Europa. William werd opgeleid tot officier en ingedeeld bij het Canadian Armoured Corps (gepantserde eenheden). Op 23 maart 1942 verliet hij het troepenschip en zette hij voet op Britse bodem. In Groot-Brittannië verzamelde zich een groot deel van de geallieerde troepen om op een geschikt moment ergens in Europa te worden ingezet. Buddell werd bij het 1st Armoured Car Regiment Royal Canadian Dragoons ingedeeld. Dit was een verkenningseenheid met gepantserde voertuigen. Begin november 1943 volgde de vuurdoop. Het regiment werd per schip naar Sicilië, Italië overgebracht waar in juli de geallieerden geland waren. Tot medio januari 1945 maakte het regiment zich hier en in Zuid-Italië zeer verdienstelijk. Om een beslissing aan het front in Noordwest-Europa te forceren aan het front werden o.a. de Canadese eenheden uit Italië overgeplaatst. Dit gold ook voor de Dragoons. Toen Buddell na een kort verlof in Engeland naar de Dragoons terugkeerde, was zijn eenheid in Nederland actief. Het was inmiddels april en voor het eerst werden de Dragoons ten volle benut als een echt armoured car regiment ingezet.&nbsp;&nbsp;Buddell maakte dit alles van zeer dichtbij mee. Zijn Squadron boekte in Friesland spectaculaire terreinwinst. Het hoogtepunt was 14 april. Op die dag vertrok het B Squadron uit Oosterwolde en ’s avonds bevrijdde het Dokkum en bereikte het de Waddenzee. Gedurende de dag was de eenheid onder bevel van Buddell telkens in de voorhoede aanwezig geweest. Het B Squadron was in één dag maar liefst 91 kilometers <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://opgerukt.Nu">opgerukt.Nu</a> de Canadezen de Waddenzee hadden bereikt, waren de Duitse troepen in Friesland en Groningen van elkaar gescheiden. Maar op 15 april bleek ook dat dit succes een keerzijde had. Buddell en zijn mannen werden in de middag naar Birdaard gezonden. Daar bevonden zich nog groepen Duitsers en er ontstonden vuurgevechten met de N.B.S. De Dragoons mengden zich op verzoek van de N.B.S. in de strijd. De Canadese bijdrage bleek al snel beslissend. Maar uitgerekend Buddell werd aan het einde van het gevecht nog in zijn rechter schouder getroffen door een sluipschutter.&nbsp;De Dragoons verleenden de hevig bloedende Buddell eerste hulp. De regimentsarts stelde vast dat er nauwelijks nog een pols voelbaar was en dat specialistische hulp nodig was. Maar daarvoor moest hij wel overgebracht worden naar het Field Dressing Station in Overijssel.Onderweg werd er alles aan gedaan om Buddell in leven te houden. In de ambulance werd nog eens extra bloedplasma toegediend. Maar bij aankomst om 04:00 uur bleek William Buddell <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://overleden.De">overleden.De</a> Dragoons waren tussen 12 en 15 april ver voor de rest van de troepen diep in Friesland doorgedrongen. De keerzijde van dit succes was dat men erg ver verwijderd was van toegang tot specialistische medische hulp. Een risico dat verkenningseenheden soms moesten nemen. Zo ook hier. Voor Buddell bleek dit helaas fataal. Buddell wordt in Birdaard geëerd met een plaquette op het oorlogsmonument.