Verenigd Koninkrijk / Biografie

Evelyn Lipmann


Deel


Evelyn Lipmann overleefde vier concentratiekampen en werd uiteindelijk in 1945 bevrijd uit kamp Salzwedel. In 1947 vestigde zij zich in Walton-on-Thames in Engeland. Ze vertelt past sinds korte tijd openlijk over haar ervaringen in de kampen en tijdens de bevrijding door de geallieerden.

Evelyn Lipmann is slechts een van de opmerkelijke overlevenden van de Holocaust die zich na de bevrijding van duizenden Joden uit de naziconcentratiekampen in Engeland vestigden. Evelyn groeide voor het uitbreken van de oorlog op in Wenen. Door de beperkingen die na de annexatie van Oostenrijk in 1938 aan het Joodse volk werden opgelegd, werden haar kinder- en schooltijd abrupt afgebroken. Desondanks ging ze met plezier naar kunstlessen. Hiervoor deed ze stiekem haar Jodenster af, zodat ze onopgemerkt kon deelnemen. In 1940 ervoeren Evelyn en haar familie een steeds groter wordende antisemitische dreiging. Ze werden gedwongen elke dag urenlang naziuniformen voor de Duitsers te maken en stonden in feite onder huisarrest. 

Haar familie werd in 1943 in eerste instantie overgeplaatst naar Terezín. Later zouden ze naar de kampen van Auschwitz, Bergen-Belsen en Salzwedel worden verplaatst. Bij aankomst in Auschwitz werden de familieleden van elkaar gescheiden. Hun kleding werd afgenomen en verbrand. Evelyn werd getatoeëerd met een nummer. Haar moeder loog over haar leeftijd in de hoop te worden geselecteerd als arbeider en zo een grotere kans te maken op overleving. Zowel Evelyn als haar moeder zouden zo de oorlog doorstaan, een zeldzame gebeurtenis aangezien de nazi's doorgaans alleen jonge en fitte mensen spaarden. Er is weinig bekend over het lot van haar vader, behalve dat ze hem nooit maar levend zou zien. Toen ze werden geïnspecteerd en de keuze kregen om in Bergen-Belsen te blijven of naar het werkkamp Salzwedel te worden overgebracht, kozen ze voor het laatste. Daar moesten ze als slaven munitie maken. Evelyn en haar moeder brachten achttien maanden door in de kampen totdat ze in april 1945 werden bevrijd door het Amerikaanse 9e Leger. Ze bleef in de regio terwijl ze herstelde van tyfus die ze in het kamp had opgelopen. Voordat ze aan de terugreis naar Wenen begon, kreeg ze een bladzijde uit een kinderatlas. Deze hielp haar de tocht, die ze grotendeels te voet aflegde, tot een goed einde te brengen. De reis duurde echter langer dan verwacht doordat veel stukken onbegaanbaar waren door de Russische controle. In oktober 1945 kwam ze aan in een hervestigingsgebied voor Joden in Wenen. 

Het lukte Evelyn om een beetje Engels te leren in Wenen. Dit hielp haar aan een baan bij de Amerikaanse bezettingstroepen terwijl ze zich voorbereiden op haar verhuizing naar Engeland. Ze voegde zich bij familieleden die al in Walton-on-Thames woonden en ontmoette al snel haar man, met wie ze een gezin zou stichten. Tot de dag vandaag woont ze hier en werkt ze samen met de Holocaust Educational Trust (stichting voor onderwijs over de Holocaust) en de Association of Jewish Refugees (vereniging van Joodse vluchtelingen) om haar verhaal te delen.