Nederland / Plaats van belang
Markeren
Deel
Route
Op de officiële bevrijdingsdag van Friesland, wordt ook Sneek door de Canadese troepen bevrijd. Na een spannende dag voor de bevolking en de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS), trekt een eerste patrouille 's avonds de stad binnen. Het is het begin van een langdurige band tussen de Sneker burgers en hun Canadese bevrijders.
Zondag 15 april 1945, de officiële bevrijdingsdag van Friesland, is ook de dag waarop Sneek de Canadese bevrijdingstroepen verwelkomt. Het is een spannende dag geweest en de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS) hebben flink slag geleverd met de bezetters.
Een dag eerder beginnen de Duitse troepen zich terug te trekken uit Sneek en de NBS probeert hun aftocht langs de Leeuwarderweg zoveel mogelijk te hinderen. Totdat een colonne Duitse valschermtroepen zich in de strijd werpt en de NBS dwingt zich terug te trekken.
Het Waaggebouw midden in het centrum van de stad wordt in de oorlog door de bezetter als wapenopslag gebruikt. Om te voorkomen dat het in handen van de geallieerden valt, schieten de vluchtende troepen het op zondag rond drie uur in brand. Harde explosies en knallen klinken een half uur lang door de hele stad.
Als de vijand uit de stad vertrokken is, komen de NBS-ers bijeen in de HBS-school voor instructies en het uitdelen van wapens en armbanden. Ze trekken de stad in om verraders op te pakken. Dan gaat het gerucht dat honderden Duitse soldaten vanuit Lemmer op weg zijn naar Sneek. Onmiddellijk worden bij de Waterpoort versterkingen gebouwd.
De Canadese eenheden worden gewaarschuwd. Ze zijn inmiddels in het bezit van de laatste verdedigingsplannen van Sneek via de NBS inlichtingendienst en rukken op vanuit Joure richting de stad.
's Avonds rond half acht rijdt de eerste patrouille van het Canadese infanterie bataljon Le régiment De La Chaudière met vlammenwerpers en machinegeweren de stad binnen. De Duitse troepen blijven weg en het volledige Canadese bataljon volgt.
Sneek is bevrijd, maar de vrijheid is nog niet gegarandeerd als Duitse troepen via de Afsluitdijk richting Friesland proberen te ontsnappen. Het Canadese Regiment van de Queens Own Rifles trekt via Sneek naar de Afsluitdijk en levert hevig slag bij Wons. Dit kost zes Canadese soldaten het leven. Ze worden tijdelijk begraven op de Algemene Begraafplaats van Sneek. In 1946 is de herbegrafenis op het Canadese ereveld te Holten.Canadese gastenIn afwachting van de terugreis naar het vaderland zijn in Sneek zo'n vijf maanden lang honderden Canadese soldaten bij gezinnen ondergebracht. Op 1 juni arriveert het Perth Regiment in de stad, die ze tijdelijk omdopen tot Stratford. Ze zijn bij de bevrijding van Groningen betrokken geweest. Er wordt een comité opgericht om de militairen te vermaken met allerlei activiteiten. Van dansavonden tot zeilwedstrijden en speciale kerkdiensten.
Er ontstaan hartelijke banden tussen de bevrijders en de Snekers. En soms meer dan dat. Bij Gordon C. Compton en Atty Bouma is zelfs sprake van “love at first sight”. Als de laatste militairen eind november huiswaarts keren, besluit Gordon in Nederland te blijven. Op 9 mei 1946 trouwt hij zijn Atty in Sneek. Niet lang daarna vertrekken Gordon en zijn “oorlogsbruid” naar Canada.
Verschillende monumenten in de stad herinneren aan de bijzondere band met de Canadese militairen, die tot op de dag van vandaag nog steeds zeer hecht is.